W SĄSIEDZTWIE AUSCHWITZ
MUZEUM ŻYDOWSKIE
TWORZY CYFROWY KATALOG
SWOICH ZBIORÓW
Gdy dzieci małżeństwa Klugerów dorastały, w Oświęcimiu nazywanym w języku jidysz Oszpicin (goście), Żydzi stanowili 60% wszystkich mieszkańców. Podczas Zagłady zginęli niemal wszyscy żydowscy oświęcimianie, w tym prawie cała rodzina Klugerów. Z tych ostatnich przeżyło tylko troje rodzeństwa: Szymon, Bronia i Mojżesz. Szymon jako jedyny z rodziny powrócił do miasta i mieszkał tam jako ostatni Żyd w Oświęcimiu od 1961 r. aż do swojej śmierci 26 maja 2000 r.
W 2014 roku Muzeum Żydowskie w Oświęcimiu wyremontowało dom Klugerów, przekształcając go w Cafe Bergson, miejsce wydarzeń kulturalnych dla mieszkańców i gości z zewnątrz.
Po śmierci Szymona Klugera rodzina przekazała na rzecz Muzeum Żydowskiego dużą kolekcję jego rzeczy osobistych. W swoim najnowszym projekcie Centrum digitalizuje ten unikatowy zbiór wspólnie z Małopolskim Instytutem Kultury, aby udostępnić szerszej publiczności tę wyjątkową historię.
W 2022 r. zabytki z kolekcji Klugerów staną się częścią planowanej internetowej bazy zbiorów muzeum. Projekt ten umożliwi publiczny dostęp do polsko-angielskiej listy około 600 artefaktów, 3500 fotografii i 4500 dokumentów, które opowiadają historię miejscowej społeczności żydowskiej. Wśród nich jest także kolekcja 400 judaików ze zniszczonej przez Niemców w 1939 r. Wielkiej Synagogi w Oświęcimiu oraz zabytki z Fabryki Wódek i Likierów Jakoba Haberfelda, której wyroby zdobyły międzynarodowe uznanie w międzywojennej Europie i USA.
„Chcemy, aby każdy na świecie mógł przeglądać naszą kolekcję i poznawać historię Oszpicina” – mówi Tomasz Kuncewicz, dyrektor Centrum Żydowskiego w Oświęcimiu. „Przed pandemią wymagało to odwiedzenia naszego muzeum i synagogi, z reguły przy okazji wizyty w byłym obozie Auschwitz-Birkenau. Dziś odbiorcy są bardziej oswojeni z technologiami cyfrowymi, dlatego chcemy dotrzeć do jak najszerszego grona właśnie w ten sposób”.
Katalog online jest pierwszym krokiem w cyfrowej transformacji oświęcimskiej placówki. Przy wsparciu Ministerstwa Kultury, Województwa Małopolskiego i międzynarodowych darczyńców, Muzeum Żydowskie w Oświęcimiu planuje w ciągu najbliższych trzech lat zdigitalizować całą swoją kolekcję i zapewnić swobodny dostęp do swoich zbiorów.
„Dzięki tym wysiłkom mamy nadzieję, że więcej osób pozna Klugerów i inne rodziny, które przez 400 lat współtworzyły Oświęcim aż do tragedii Zagłady” – mówi Kuncewicz.
Klugerowie byli zwyczajną rodziną żydowską w międzywojennym Oświęcimiu. Symcha i Fryda mieli dziewięcioro dzieci i mieszkali w dwupiętrowym domu za jedną z synagog na Starym Mieście. Symcha był mełamedem (nauczycielem) w chederze, a dodatkowo wygłaszał sobotnie kazania w pobliskiej Wielkiej Synagodze. Rodzina prowadziła również mały sklep z kurczakami na parterze swojego domu.
Maciej Zabierowski, Centrum Żydowskie