MIĘDZYNARODOWY KONKURS PLASTYCZNY „LUDZIE LUDZIOM ZGOTOWALI TEN LOS”
IM. AUGUSTA KOWALCZYKA
Geneza konkursu wiąże się z obchodami Miesiąca Pamięci Narodowej, kiedy to co roku w kwietniu ww. instytucje oraz Towarzystwo Opieki nad Oświęcimiem organizowały wyjazdy tyskiej młodzieży do Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau. Pierwsza edycja konkursu, o zasięgu miejskim, odbyła się w 1993 r. jako reakcja na wyrażanie przez uczniów swoich refleksji powstałych w czasie zwiedzania byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady. Duże zainteresowanie konkursem spowodowało, że w 1999 r. pierwszy raz zasięgiem objął on całą Polskę, natomiast w 2005 r. odbyła się pierwsza edycja międzynarodowa. Od tej pory konkurs odbywa się co roku, wcześniejsze edycje odbywały się w trybie biennale.
W 2013 r. konkurs poświęcono pamięci wieloletniego przyjaciela MDK 1 oraz współtwórcy konkursu, ocalałemu z Auschwitz o numerze 6804, Augustowi Kowalczykowi. August Kowalczyk wraz z innymi byłymi więźniami obozów koncentracyjnych – Grzegorzem Czempasem, Florianem Grankiem, Barbarą Puc, Haliną Birenbaum, Barbarą Kruczkowską, Arturem Krasnokuckim, Wacławem Diakończykiem, Jerzym Fijołkiem, czy Jerzym Marią Ulatowskim przybliżał laureatom konkursu swoje obozowe przeżycia oraz przez wiele lat był przewodniczącym konkursowego jury.
Wystawy pokonkursowe były wielokrotnie eksponowane poza murami MDK 1. W 1999 r. odbyło się Międzynarodowe Seminarium realizowane pod auspicjami Projektu „Budujemy nowe mosty” w Jerozolimie. W związku z tym wydarzeniem wystawa pokonkursowa IV edycji konkursu została przekazana Ministerstwu Edukacji i Kultury Izraela oraz Radzie ds. Wymiany Młodzieży Izraela po ceremonii upamiętniającej ofiary holocaustu 6 grudnia 1999 r. w Jerozolimie. Zbiór dzieł młodych artystów został przekazany do Yad Vashem, by mógł być prezentowany jako ekspozycja objazdowa. W 2005 r. wystawa pokonkursowa z VII edycji konkursu prezentowana była w warszawskiej galerii działającej pod patronatem UNICEF-u. Prace laureatów VIII i IX edycji konkursu (2006 i 2007 rok) zostały ofiarowane Centrum Modlitwy i Dialogu w Oświęcimiu. W 2008 r. pokonkursowy plon został przedstawiony w Poznaniu w Zespole Szkół Muzycznych oraz MDK 3, zaś w 2009 r. w Muzeum Archidiecezjalnym w Katowicach.
W styczniu 2011 r. przy ul. Mariackiej w Katowicach można było obejrzeć wystawę plenerową „Dziecko w Auschwitz. Pamiętamy…” zorganizowaną przy współpracy z Katowickim Oddziałem Instytutu Pamięci Narodowej. W lutym 2020 r. w Katowicach, w siedzibie COP-u przy ul. Młyńskiej prezentowane były prace laureatów konkursu jako upamiętnienie 75. rocznicy wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz. Wystawa ta powstała przy współpracy z Towarzystwem Opieki nad Oświęcimiem, Centrum Organizacji Pozarządowych w Katowicach oraz Oddziałowym Biurem Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach.
Trzy lata temu przedstawiciele Organizatorów konkursu podjęli decyzję o potrzebie wprowadzenia zmian zarówno w sposobie realizacji tematyki konkursowej, jak również w strukturze organizacyjnej. Tematyka konkursowa od trzech edycji stwarza nową przestrzeń do nawiązania międzypokoleniowego dialogu. Zachęcanie uczestników do realizacji prac plastycznych w nawiązaniu do współczesnych obrazów zniewolenia oraz przedstawienia ich sposobu myślenia w nawiązaniu do tematyki obozowej, tematu wojny i zniewolenia. Dodatkowo pragniemy, aby uczestnicy konkursu odnieśli się w swoich pracach do wspomnień zawartych w książkach autorstwa byłych więźniów obozów koncentracyjnych, a także zwrócili uwagę na ważne zdania przez nich wypowiadane. Poprzez takie działania chcemy nawiązać ów wspomniany dialog międzypokoleniowy, stworzyć sytuację, w której młodzi ludzie rozmawiają, przeżywają i myślą o jakże dalekich dla nich wydarzeniach historycznych.
Jedną z form podsumowania każdej edycji konkursu jest katalog, w którym umieszczone zostają prace nagrodzone, wyróżnione i zakwalifikowane do wystawy. Zmiana szaty graficznej tego wydawnictwa również wpływa na zwrócenie uwagi szerszej grupie osób na te bolesne karty historii, ale jednocześnie pokazuje, że współcześnie młodzi ludzie natrafiają na wiele sytuacji, w których doświadczają upokorzenia, bólu, cierpienia. Poruszające prace, które pojawiają się podczas ostatnich trzech edycji konkursu nawiązujące do współczesnych obrazów zniewolenia wywołują zdumienie, zdziwienie, ale także smutek i przerażenie w odbiorcach. Warto uświadamiać kolejne pokolenia, warto zwracać uwagę na konieczność budowania szacunku i traktowania ludzi równo, bez względu na występujące różnice. Dlatego też w obecnej edycji postanowiliśmy powołać się na słowa Mariana Turskiego wypowiedziane podczas obchodów 75. rocznicy wyzwolenia KL Auschwitz, jako inspiracji dla autorów prac plastycznych. Słowa te nadal mocno wybrzmiewają i dlatego warto je przypominać.
Zachęcamy do udziału w konkursie młodzież w wieku powyżej 11 lat, która może przygotować prace w różnych technikach oraz różnych formatach. W obecnej edycji udział jest bezpłatny, co dla nas Organizatorów jest również ważnym elementem umożliwiającym udział większej liczbie osób. Ponad to, tegoroczne podsumowanie konkursu połączone z wernisażem wystawy prac nagrodzonych, wyróżnionych i zakwalifikowanych odbędzie się w Miejscu Pamięci Auschwitz. Jesteśmy przekonani, że ta wystawa w tym miejscu nabierze dodatkowego wymiaru symbolicznego. Jest to także efekt wspaniałej współpracy pomiędzy Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau, a Młodzieżowym Domem Kultury nr 1 im. Artystów Rodu Kossaków w Tychach.
Zapraszamy do udziału w konkursie oraz rozpowszechniania informacji na temat tego wydarzenia.
Regulamin konkursu dostępny jest na stronie internetowej: mdk1.tychy.pl/konkursy/
Maciej Gruchlik, dyrektor MDK 1 w Tychach
Anna Pasek, nauczycielka MDK 1 w Tychach
Międzynarodowy Konkurs Plastyczny „Ludzie ludziom zgotowali ten los” im. Augusta Kowalczyka ogłaszany jest co roku przez Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 im. Artystów Rodu Kossaków w Tychach oraz Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau.