UPAMIĘTNIONO 77. ROCZNICĘ LIKWIDACJI OBOZU DLA ROMÓW.
ŚWIATŁO PAMIĘCI
DLA ROMANIEGO ROSE
W uroczystościach udział wzięli przedstawiciele władz państwowych, ambasadorowie, przedstawiciele władz lokalnych, instytucji kultury i muzeów. Podczas obchodów dyrektor Cywiński wręczył Romaniemu Rose „Światło Pamięci”, najwyższą nagrodę Miejsca Pamięci, która przyznawana jest osobom najpełniej zasłużonym dla edukacji o Auschwitz
i o Zagładzie.
Na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz II-Birkenau, przy pomniku upamiętniającym zagładę Romów i Sinti osób, spotkało się kilkaset osób. Zostały złożone wieńce i oddano hołd.
– Dziś, ponad 76 lat po wyzwoleniu Europy od narodowego socjalizmu, głosy tych, którzy mogą dawać świadectwo, stopniowo milkną. Dlatego to do nas, pokolenia późniejszych, należy utrzymanie ich dziedzictwa przy życiu
i zapewnienie, że Auschwitz nigdy nie zostanie zapomniany – powiedział Romani Rose, przewodniczący Centralnej Rady Niemieckich Sinti i Romów.
– Auschwitz to sumienie, które apeluje do nas wszystkich, abyśmy podnieśli głos przeciwko morderczemu rasizmowi, który dziś znowu szaleje, a wiele osób ginie z jego powodu. Pamięć nie polega na przekazaniu winy dzisiejszemu pokoleniu, ale na wspólnej odpowiedzialności za przyszłość nas wszystkich. […] Poprzez edukację
i nieustanne upamiętnienie okropności Drugiej Wojny Światowej, terroru nazistowskiego
i Holokaustu, to do nas należy ożywienie wizji zjednoczonej i pokojowej Europy i zachowanie przyszłości przyszłych pokoleń – dodał.
Swoją historią podzielił się z zebranymi podczas obchodów Werner Friedrich. – To dla mnie wielki zaszczyt i odpowiedzialność, że jako jeden
z ostatnich świadków mogę przemawiać tu dzisiaj – mówił.
– Moja siostra musiała przejść przez mękę obozów koncentracyjnych, jak wielu naszych krewnych. Miała szczęście, że nie została od razu zapędzona do komory gazowej. Moja mama powiedziała mi, że płakałem dzień i noc, bo nie było już mojej ukochanej siostry Loni. […] Wielu moich krewnych, takich jak bracia i siostry mojego ojca i matki, zostało zagnanych do komór gazowych i spalonych, wraz z ich niewinnymi małymi dziećmi. Mój ojciec i matka nigdy więcej nie widzieli i nie rozmawali ze swym rodzeństwem – powiedział Werner Friedrich.
Kończąc swoje wystąpienie, zaapelował. – Chciałbym zwrócić się do młodych ludzi, do nadchodzącego pokolenia ze Wschodu i Zachodu, Południa i Północy. Wy, którzy przybyliście dzisiaj na ten Europejski Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu Sinti i Romów. Proszę, abyście walczyli z rasizmem, gdziekolwiek się z nim zetkniecie, tak aby w przyszłości takie dni upamiętnienia nie były już potrzebne. Pomimo moich strasznych doświadczeń z dzieciństwa, nadal wierzę, że nawet po 84 latach bez nienawiści w moim sercu, w dobro ludzi – podkreślał.
uwagę, że choć od tamtych czasów minęły trzy pokolenia, to nadal dzieje się wiele złego. Dlatego zwracał uwagę na rolę i znaczenie edukacji. – Wierzymy bardzo w edukację. To jest nasze ludzkie doświadczenie. Dziecko uczy się na swoich błędach i upadkach i w ten sposób wzrasta do dojrzałości. I chcemy myśleć, że dzięki jego pracy my też pomału dojrzewamy. Wiemy dobrze, że sama edukacja nie wystarcza, ale wiemy, że jest ona zupełną podwaliną, fundamentem tego co może nam pomóc w dojrzewaniu – zaznaczył dyrektor Miejsca Pamięci.
Wręczając Romaniemu Rose najwyższą edukacyjną nagrodę Muzeum podkreślał: – Nikt w Europie nie zrobił więcej dla edukacji o zagładzie Romów i Sinti niż obecny wśród nas Romani Rose. […] Nie będzie lepszego miejsca niż to miejsce, nie będzie lepszej daty niż ta dzisiejsza data, żeby w imieniu wszystkich złożyć wielkie wyrazy podziękowania dla Pana Romani Rose, oddając jemu w ręce nasze Światło Pamięci.
Do tej pory „Światłem Pamięci” zostali uhonorowani: Profesor Władysław Bartoszewski, Krystyna Oleksy, Avner Shalev, Serge Klarsfeld, Sara J. Bloomfield oraz Luis Ferreiro.
W nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 r. Niemcy zlikwidowali w obozie Auschwitz II-Birkenau tzw. obóz rodzinny dla Cyganów (Zigeunerfamilienlager). Zamordowano wówczas w komorach gazowych około 4,3 tysiąca dzieci, kobiet i mężczyzn, ostatnich romskich więźniów obozu. Dzisiaj 2 sierpnia obchodzony jest w Polsce jako Dzień Pamięci o Zagładzie Sinti i Romów.
Łukasz Lipiński