Sport w cieniu zagłady
Wszystko, co działo się w Auschwitz, działo się
w cieniu zagłady i zawsze w powiązaniu z nią. Również sport. Najlepszą ilustracją jest fragment z opowiadania polskiego więźnia politycznego Tadeusza Borowskiego, umieszczonego w powojennych wspomnieniach. W opowiadaniu „Ludzie, którzy szli.” opisuje jeden z meczy piłki nożnej w Auschwitz II-Birkenau, w którym brał udział jako bramkarz. Usytuowanie boiska piłkarskiego w Birkenau było niemal kuriozalne: zbudowano je tuż obok rampy wykładowczej, na którą przywożono transporty ludzi, i nieopodal krematorium numer III.
"Raz stałem na bramce. Była niedziela. (…) Stałem na bramce — tyłem do rampy. Piłka poszła na aut i potoczyła się aż pod druty. Pobiegłem za nią. Podnosząc ją z ziemi, spojrzałem na rampę. Na rampę zajechał właśnie pociąg. Z towarowych wagonów poczęli wysiadać ludzie i szli w kierunku lasku. [...] Pochód szedł wolno, dołączali do niego ciągle nowi ludzie z wagonów. Wreszcie się zatrzymał. Ludzie usiedli na trawie i patrzyli
w naszą stronę. Wróciłem z piłką i wybiłem
w pole. Przeszła od nogi do nogi i wróciła łukiem pod bramkę. Wybiłem ją na korner. Potoczyła się w trawę. Znów poszedłem po nią. I odnosząc z ziemi znieruchomiałem: rampa była pusta. Nie pozostał na niej ani jeden człowiek… Wróciłem z piłką i oddałem na róg. Między jednym a drugim kornerem za moimi plecami zagazowano trzy tysiące ludzi".
Tadeusz Borowski, Ludzie, którzy szli, [w:] Opowiadania wybrane, Warszawa 1971.
Wystawa „Sport i sportowcy w KL Auschwitz” została przygotowana głównie na podstawie
materiałów archiwalnych i zbiorów Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Można ją oglądać w bloku 21 na terenie byłego obozu Auschwitz do 31 marca 2022 r.
Kurator wystawy: Renata Koszyk
Projekt wystawy: Aleksandra Mausolf
Koordynator: Zuzanna Janusik
Konsultacja: dr Wanda Witek-Malicka