Zraniony krajobraz – niosąc świadectwo Holokaustu
Na pracę składają się 22 historie życia Ocalonych oraz Ofiar Holokaustu. Istnieje niemal 40 000 miejsc, w Niemczech oraz
w krajach okupowanych przez Niemcy
w latach 1939-1945, gdzie naziści wraz ze swoimi sojusznikami w usystematyzowany sposób zamordowali niemal sześć milionów Żydów oraz ogromną liczbę przedstawicieli innych grup mniejszościowych, uważanych przez nazistów za bezwartościowe
z powodów rasowych, ideologicznych bądź politycznych. Wśród prześladowanych znaleźli się między innymi Romowie, homoseksualiści oraz osoby niepełnosprawne, świadkowie Jehowy, komuniści oraz ponad trzy miliony sowieckich jeńców wojennych. Miejsca zbrodni pozostają żywe w tych krajach. Razem utworzyły one drogę do ludobójstwa: zniszczone społeczności
i getta, obozy internowania, obozy przejściowe, obozy pracy przymusowej, podobozy, obozy koncentracyjne, obozy zagłady i obozy dla wysiedleńców. Łączą je otaczające krajobrazy oraz przymusowe przemieszczanie się pomiędzy nimi. To tam dokonały się zabójstwa pojedynczych osób oraz masowe ludobójstwo, a ich ogrom przechodzi ludzkie pojęcie. To miejsca, gdzie dosłownie decydowano o ludzkim życiu i śmierci, lecz są to również miejsca pełne nadziei, woli przetrwania i pamięci.
- Siedziałem godzinami słuchając Rity, Harry’ego i Lillian oraz wszystkich tych, którzy opowiadali mi swoje historie. Słuchałem o ich rodzicach i dziadkach, braciach i siostrach, synach i córkach. Słuchałem, jak opowiadali po angielsku, francusku, hebrajsku, polsku, niderlandzku i rosyjsku. Po tych długich rozmowach wykonywałem ich portrety, a następnie w ramach projektu odwiedziłem ponad 130 miejsc w 20 krajach. Chciałem przedstawić te historie tak, jak zostały one przedstawione mnie, historie pojedynczych osób znajdujące odzwierciedlenie w życiu tysięcy innych ludzi, w milionie innych historii. Po to, by pomóc odbiorcy zrozumieć, jak łatwo staliśmy się, bądź mogliśmy się stać, ich częścią. My dzieci, rodzice, dziadkowie, bracia i siostry.
- Biblioteka The Wiener Library obcuje z artystycznymi odpowiedziami na Holokaust przy wielu okazjach i mogę zdecydowanie stwierdzić, że projekt Marca reprezentuje jedno z najbardziej wyrafinowanych i delikatnych podejść do tej kwestii, z jakimi miałem okazję zetknąć się od wielu lat – powiedział Ben Barkow, były dyrektor The Wiener Holocaust Library.
Nigdy nie poszukiwałem konkretnej historii, nigdy nie miałem zamiaru podkreślać jednego aspektu kosztem innych, wszystkie są równie ważne. Pierwsza przedstawiona historia opowiada o Aaronie Ianco i jego rodzinie z Rumunii, moim pradziadku i podróży, która miała swój kres w dymie i prochach Auschwitz, prowadząc przez obóz w Drancy. Kolejne historie pojawiały się przez 6 lat.
Teraz projekt jest już gotowy i trwają pracę nad stworzeniem książki – 750 stron, 350 zdjęć, transkrypcje historii, tekst i mapy.
Marc Wilson przez 15 lat poszukiwał odpowiedniego języka artystycznego dla przedstawienia tych historii. Od maja 2015 ten fotograf pochodzenia brytyjsko-szwajcarskiego tworzy pracę zatytułowaną „A Wounded Landscape – bearing witness to the Holocaust” (Zraniony krajobraz – niosąc świadectwo Holokaustu).
Marc Wilson