Genealogie Pamięci:
Holokaust między perspektywą globalną
i lokalną
Gábor Danyi, Małgorzata Pakier, Małgorzata Wosińska
Jakie są najnowsze kierunki badań nad Holokaustem? Dlaczego warto wrócić do pierwotnych – i czasami nierozpoznanych – źródeł? Jak pamięć Zagłady zmienia się w coraz bardziej globalizowanym świecie, i jaką rolę mogą odgrywać lokalne doświadczenia
w procesie globalizacji? Jaki wpływ mają nowe technologie cyfrowe i media społeczne na formy upamiętniania Holokaustu? To są najważniejsze zagadnienia, które były dyskutowane podczas konferencji Genealogie Pamięci – Holokaust: między perspektywą lokalną i globalną, zorganizowanej przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność (ENRS) online w listopadzie 2020 r.
Misja ENRS i Genealogii Pamięci
Europejska Sieć Pamięć i Solidarność (ENRS) jest międzynarodowym przedsięwzięciem, które ma na celu badanie, dokumentowanie oraz upowszechnianie wiedzy na temat historii Europy XX wieku i sposobów jej upamiętniania ze szczególnym uwzględnieniem okresu dyktatur, wojen i społecznego sprzeciwu wobec zniewolenia. Członkami Sieci są: Niemcy, Polska, Słowacja i Węgry oraz Rumunia. Status obserwatora mają Albania, Austria i Czechy.
ENRS zainicjowało Genealogie Pamięci, jako projekt cykliczny, w roku 2011 w wyniku rosnącego zainteresowania pamięcią społeczną w Europie Środkowej i Wschodniej oraz na świecie. Celem projektu jest ułatwienie wymiany akademickiej wśród uczonych
z Europy Środkowej i Wschodniej oraz promowanie badań nad pamięcią w międzynarodowej społeczności akademickiej.
Szczegóły: www.genealogies.enrs.eu
Jednym z kluczowych zadań, które stawiają przed sobą Genealogie jest stworzenie przestrzeni dialogu pomiędzy studiami historycznymi (w tym historii historiografii)
a studiami nad pamięcią (społeczną, kulturową oraz ich przemianami). Poszukiwanie balansu pomiędzy tymi dwoma obszarami wiedzy wydaje się być istotne także dla badań nad Zagładą Żydów. Podejście dwukierunkowe (historyczno-pamięcioznawcze) umożliwia bowiem nie tylko wymianę wiedzy w ramach świata akademickiego, ale zaprasza do rozmowy partnerskiej praktyków pamięci
(w tym.: edukatorów, muzealników, przedstawicieli instytucji pamięci), realizujących swoje działania wobec wyzwań współczesności.
Inicjatorki projektu Genealogii dr Małgorzata Pakier i dr Joanna Wawrzyniak podkreślają, że podejście historyczne i pamięcioznawcze posiadają naturalnie wbudowany potencjał ku komplementarności. Jak mówią: „Nasza propozycja zakłada przyjrzenie się problematyce pamięci z historyczną wrażliwością. Chcemy zwrócić uwagę, na to, co pozornie oczywiste, a więc na fakt, że doświadczenia historyczne kształtują określone procesy pamięciowe”.
W listopadzie 2020 r. (04.11-26.11) odbyła się międzynarodowa konferencja on-line poświęcona recepcji aktualnie prowadzonych studiów nad Zagładą Żydów. Konferencja zatytułowana Holokaust: między perspektywą lokalną i globalną stanowiła jubileuszową, 10. edycję projektu akademickiego Genealogie Pamięci realizowanego od 2011 r. przez Europejską Sieć Pamięć
i Solidarność (ENRS).