Muzeum Auschwitz zdobyło drugą część archiwum dotyczącego Grupy Ładosia
Paweł Sawicki
– Jesteśmy w posiadaniu nowych zdjęć 83 osób. Niektóre z nich są sensacyjne. Wśród znajdujących się na nich osób jest m.in. Rutka Laskier, 14-letnia autorka pamiętnika z Będzina, nazywana polską Anną Frank. Jest tam też Wolf Begin, ojciec przyszłego premiera Izraela oraz liderzy Żydowskiego Związku Wojskowego i prawicowi syjoniści – powiedział dyrektor Muzeum Auschwitz, dr Piotr M.A. Cywiński.
Unikatowy zbiór udało się pozyskać od prywatnego właściciela w Izraelu dzięki staraniom Ambasady RP w Bernie i jej konsula honorowego w Zurychu, Markusa Blechnera. 79-letni Blechner, potomek ocalałych z Zagłady, w 2018 r. odegrał także kluczową rolę przy odzyskaniu pierwszej części Archiwum Eissa zawierającej m.in. 15 paszportów Paragwaju sfałszowanych przez polskich dyplomatów dla ratowania Żydów.
– Przede wszystkim trzeba podziękować konsulowi Blechnerowi za jego zaangażowanie. Dziękuję również premierowi Piotrowi Glińskiemu za zgodę na natychmiastowe pozyskanie zbioru i polskim dyplomatom za błyskawiczną operację sprowadzenia tych bezcennych archiwaliów do kraju – podkreślił dyrektor Cywiński. Dodał on, że badania potwierdziły właśnie autentyczność zbioru.
Archiwum Eissa to jeden z najważniejszych zbiorów archiwaliów dokumentujących działalność Grupy Ładosia. Kierowana przez ówczesnego posła (ambasadora) Rzeczypospolitej Polskiej w Szwajcarii, kilkuosobowa polsko-żydowska grupa, prowadziła operację masowej produkcji tysięcy nielegalnych paszportów Paragwaju, Hondurasu, Haiti i Peru.
Archiwum Eissa dokumentuje pracę jednego z członków grupy, lidera ultraortodoksyjnego ugrupowania Agudath Yisrael, Chaima Eissa. Eiss dostarczał dane osobowe, na podstawie których Polacy fałszowali paszporty Paragwaju. Zmarł nagle w połowie listopada 1943 r., a jego archiwum zostało odkryte na strychu jego domu w Zurychu wiele lat później.
Po blisko dwóch latach negocjacji Muzeum Auschwitz pozyskało oryginalne dokumenty drugiej części tzw. Archiwum Eissa. Znajdują się wśród nich kilkadziesiąt zdjęć Żydów, w tym znanych postaci, którym grupa kierowana przez polskiego Ambasadora w Bernie Aleksandra Ładosia próbowała wystawić dokumenty latynoamerykańskie. Badania potwierdziły autentyczność zbioru.
Zdjęcia w artykule: www.auschwitz.org