Archeologia przywraca
pamięć o KL PLASZOW
Jednym ze sposobów przywrócenia pamięci o KL Plaszow są badania archeologiczne. Pozwalają one na odkrycie i udokumentowanie materialnych pozostałości z lat 1942–1945
Zachowany obecnie fragment dawnego obozu koncentracyjnego KL Plaszow stanowi blisko 40-hektarowy teren zielony w centrum miasta. Przez wielu krakowian i turystów jest on traktowany jak obszar rekreacyjny. Nie posiadają oni świadomości
i wiedzy o historii tego miejsca.
W latach 2016–2017 zrealizowano kompleksowe rozpoznanie archeologiczne terenu poobozowego stanowiące część projektu pt. „Opracowanie studium dot. opieki nad krakowskimi miejscami pamięci z KL Plaszow jako częścią Trasy Pamięci MHK” realizowanego przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa
i finansowanego ze środków Ministerstwa Kultury
i Dziedzictwa Narodowego
i Gminy Miejskiej Kraków.
Specyfika badań archeologicznych, których przedmiotem są materialne ślady z niedalekiej przeszłości, pozwala na wykorzystanie
i analizę wyjątkowego zespołu źródeł dotyczących obozu (archiwalnych fotografii, planów, relacji świadków).
W swym głównym zmierzeniu badania miały na celu określenie stopnia zachowania terenu obozu oraz wskazanie, jakim zmianom on podlegał
w okresie powojennym.
Działając w trosce
o maksymalne zachowanie autentyzmu miejsca
i z poszanowaniem jego kontekstu historycznego, społecznego i kulturowego,
w trakcie badań terenowych zdecydowano się na wykorzystanie metod nieniszczących, tzn. nieingerujących bezpośrednio w zabytkowy teren. Najważniejsza część projektu, badania wykopaliskowe, stanowiły uzupełnienie tych prac.
W pierwszym etapie prac przystąpiono do przygotowania kompletu dokumentacji terenowej. Wykonano m.in. ortofotomapę, czyli szczegółowe zobrazowanie powierzchni terenu na podstawie zdjęć wykonanych z powietrza. Następnie przygotowano numeryczny model terenu na podstawie wykonanego skanowania LIDAR. Obie te zestawione techniki pozwoliły określenia pozostałości reliktów architektonicznych, takich jak niwelacje wykonane pod poszczególne baraki czy wyrobiska. Umożliwiło to częściowe doprecyzowanie lokalizacji fundamentów poszczególnych budynków i innych konstrukcji obozowych.
Kamil Karski
Fotografie w tym artykule publikujemy dzięki uprzejmości Pracowni Muzeum – Miejsca Pamięci na terenie byłego KL Płaszów