cyfrowa rekonstrukcja danych ofiar Auschwitz-Birkenau
Paweł Sawicki
Jednym z najważniejszych celów Repozytorium jest zebranie rozproszonej dokumentacji list transportowych do Auschwitz-Birkenau. – Należy pamiętać, że ok. 900 000 Żydów deportowanych w masowych transportach z terenów okupowanej przez Niemców Europy – kobiet, dzieci i mężczyzn – zamordowano w komorach gazowych zaraz po przybyciu do obozu bez jakiejkolwiek rejestracji. Na ich temat nie zachowała się żadna poobozowa dokumentacja. W ustaleniu ich nazwisk pomóc mogą listy transportowe – powiedział dr Piotr M. A. Cywiński, dyrektor Muzeum.
Zagłada miała być kompletna – prócz fizycznego unicestwienia w komorach gazowych i piecach krematoryjnych, eksterminacji miały ulec też tożsamość i pamięć o ofiarach. Przed wyzwoleniem obozu w styczniu 1945 roku władze SS nakazały niszczenie wszelkiej dokumentacji wytworzonej w trakcie funkcjonowania KL Auschwitz. Według szacunków ponad 90% materiałów źródłowych uległo zniszczeniu.
– Od ponad 20 lat prowadzimy żmudne prace digitalizacyjne mające na calu z jednej strony zachowanie danych źródłowych – archiwaliów, z drugiej przywrócenie nazwisk ofiarom. W pracy Repozytorium Cyfrowego koncentrujemy się nie na dokumentach, a na osobach, nazwiskach, numerach, datach urodzenia i wszelkich innych często jakże wątłych śladach po ludziach. Tych, których przemoc wyrwała z codzienności, zawiodła ku cierpieniu i śmierci. Tworzone przez Repozytorium Cyfrowe rejestry nazwiskowe więźniów Auschwitz służą nie tylko działalności badawczej i edukacyjnej, ale przede wszystkim upamiętnieniu wszystkich osób więzionych i pomordowanych – podkreślił Krzysztof Antończyk, szef Repozytorium Cyfrowego.
W trakcie prac każdy zespół archiwalny jest dokładnie opracowywany, a jego treść wprowadzana jest do baz danych. Pod uwagę brane są wszystkie zawarte w nim informacje. Wykonywane są cyfrowe odwzorowania dokumentów w postaci skanów o wysokiej rozdzielczości, a tożsamości więzionych i pomordowanych publikowane są w formie krótkich biogramów wraz z wykazem źródeł archiwalnych i ich opisem na stronie internetowej Muzeum.
Już ponad 1 200 000 wpisów z poobozowej dokumentacji opracowało Repozytorium Cyfrowe Miejsca Pamięci. Ustalono dotychczas ponad 60 procent nazwisk spośród
400 000 więźniów zarejestrowanych w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym.
W tej chwili trwa scalanie ze sobą istniejącej bazy danych, w której znajdują się informacje dotyczące osób zarejestrowanych w obozie Auschwitz oraz danych pochodzących z list transportowych. Dzięki temu już w maju 2020 r. na stronie www.auschwitz.org wyniki wyszukiwania zostaną rozszerzone o ponad 420 tysięcy nazwisk z list transportowych Żydów deportowanych do obozu.