„Przeciwdziałanie Zbrodniom i Ludobójstwom”
Paul Rukesha, kierownik Zespołu Rozwoju Treści Cyfrowych, Kigali Genocide Memorial
Małgorzata Wosińska, pełnomocnik dyrektora Żydowskiego Instytutu Historycznego ds. Współpracy Międzynarodowej
Céline Bardet, prawniczka prawa międzynarodowego (specjalizująca się w zbrodniach wojennych, zbrodniach międzynarodowych, kwestiach sprawiedliwości oraz bezpieczeństwa); założycielka i Prezes fundacji We are NOT Weapons of War
Moderator: Bartosz Bartyzel, rzecznik prasowy, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau
Jaki jest Państwa osobisty punkt widzenia w kwestii działań zapobiegawczych?
Małgorzata Wosińska zaczęła od komentarza na temat postępu, jaki dokonał się zarówno w Muzeum Auschwitz, jak i w Rwandzie w przeciągu ostatniej dekady. Podkreśliła, że ludobójstwo to proces, a nie pojedyncze wydarzenie, niezależnie od tego, jak wiele etapów się na niego składa. Według Wosińskiej działaniom zapobiegawczym sprzyja „słuchanie ocalałych, ich języka, oraz zwracanie uwagi na to, co my sami mówimy”.
Céline Bardet przyznała, że ma „sceptyczne” podejście do idei zapobiegania, a także całkowicie odrzuciła podejście „nigdy więcej” względem okrucieństw, jakie miały miejsce od czasów Holokaustu. Stwierdziła jednak, iż „sprawiedliwość jest narzędziem zapobiegawczym” nie tylko jeśli chodzi o ściganie sprawców, ale także o archiwizowanie oraz dokumentowanie zbrodni. Odniosła się ona również do wpływu globalizacji oraz Internetu na świat – pomimo korzyści wynikających z możliwości komunikacji z całym światem, Bardet uważa, że technologie te „sprawiły, że jesteśmy mniej świadomi rzeczywistości wokół nas, a także powiązań społecznych”. Bardet zgodziła się z Małgorzatą Wosińską twierdząc, iż działaniom zapobiegawczym sprzyja wsłuchiwanie się w głosy ocalałych. Céline Bardet pracuje z ocalałymi z przemocy seksualnej, którzy przedstawiają swoje świadectwa, ale uważa, że migranci oraz uchodźcy również powinni mieć prawo wyraźnie zabierać głos.
Paul Rukesha powiedział: „nie da się uciec od ludobójstwa, ponieważ nie jest to coś, czym się w ciebie rzuca i co cię uderzy”. Rukesha stwierdził jednak, że procesy prowadzące do ludobójstwa mogą przedstawiać się w ten sposób oraz odniósł się do tego, jak ważne jest zidentyfikowanie elementów składających się na cały proces. Rukesha przytoczył następnie działalność Miejsca Pamięci Kigali, w tym zbieranie świadectw ocalałych z ludobójstwa w Rwandzie, oprowadzanie uczniów po Miejscu Pamięci oraz rozmowy z zaangażowanymi w działalność polityczną oraz interesariuszami. Dodał, iż trwają prace nad stworzeniem platformy cyfrowej w języku Kinyarwanda tak, by móc dotrzeć do większej liczby mieszkańców Rwandy.