Memoria [PL] Nr. 16 (01/2019) | Page 35

Globalne Forum odniosło się także do kwestii zwalczania zjawiska zaprzeczania ludobójstwu oraz ksenofobicznej propagandy, dyskutowało zjawisko wymazywania, trywializowania i zaprzeczania historiom ludobójstwa w podręcznikach i programach nauczania na całym świecie oraz debatowało nad tym, jak narracja zaprzeczenia ewoluuje wraz z upływem czasu. Wyjątkową wagę przywiązywano do podejmowania kroków mających na celu podnoszenie wśród młodego pokolenia świadomości w kwestii stawiania czoła ksenofobii, mowie nienawiści i nietolerancji, w ten sposób przyczyniając się do zapobiegania tworzeniu się środowiska promującego ludobójstwo.

Globalne Forum stało się także doskonałą okazją do zaprezentowania działalności organizacji międzynarodowych w zakresie zwiększania świadomości ludobójstw, jak również wysiłków podejmowanych w tym zakresie przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego.

Jak zauważył Zohrab Mnatsakanyan, Minister Spraw Zagranicznych Armenii: „Manifestowanie nienawiści, ekstremizmu, rasizmu, ksenofobii i dyskryminacji wciąż wstrząsa światem, głównie poprzez ataki na mniejszości narodowe i etniczne. Zaprzeczanie i bezkarność to główne przeszkody w podejmowaniu działań zapobiegawczych. Niesprawiedliwość prześladuje pokolenia ocalałych z Ludobójstwa i utrudnia prawdziwe pojednanie. Znamy to z naszego własnego doświadczenia. Siedemdziesiąta rocznica Konwencji stanowi okazję do zwrócenia po raz kolejny uwagi społeczności międzynarodowej na walkę przeciwko ludobójstwu oraz na to, jak ważna jest działalność zapobiegawcza. Armenia wysuwa się na czoło tego przedsięwzięcia… Armenia jako kraj wytrwale posuwający do przodu prace nad zapobieganiem ludobójstwu, w tym działania w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych, przewodniczy działaniom prowadzącym do powszechnej ratyfikacji Konwencji i, wykorzystując procedury ONZ, w tym możliwość regularnego przeprowadzania powszechnego przeglądu, podejmuje ten temat i zachęca państwa członkowskie ONZ do przyjrzenia się z uwagą tej kwestii”.

Ludobójstwo w Armenii, nazywane czasem pierwszym ludobójstwem dwudziestego wieku, odnosi się do fizycznego unicestwienia ormiańskiego narodu chrześcijańskiego zamieszkującego Imperium Osmańskie w okresie od wiosny 1915 do końca jesieni 1916. W 1915 roku w multietnicznym Imperium Osmańskim żyło około 1,5 miliona Ormian. Przynajmniej 664 000 z nich, a prawdopodobnie aż 1,2 miliona, zginęło w wyniku ludobójstwa obejmującego zbiorowe masakry oraz indywidualne zabójstwa, jak również bestialskie traktowanie, śmierć z wyziębienia i głodu.

Pochodzenie pojęcia ludobójstwa oraz jego kodyfikacja w prawie międzynarodowym sięgają masowych mordów w Armenii w latach 1915-16. Prawnik Rafał Lemkin, twórca pojęcia oraz jego adwokat w ramach Narodów Zjednoczonych, wielokrotnie powtarzał, że wczesne zetknięcie się z przedstawianymi w prasie historiami zbrodni Imperium Osmańskiego przeciwko Ormianom przyczyniło się do tego, iż rozwinął przekonanie o konieczności prawnej ochrony grup społecznych (co stanowi kluczowy element Konwencji ONZ o Ludobójstwie z 1948 roku).

Pod koniec konferencji odbyła się uroczystość nadania imienia Rafała Lemkina jednej z ulic stolicy Armenii, Erywania.