Memoria [PL] Nr. 16 (01/2019) | Page 36

“DORA: ODKRYCIE I ROZPACZ”

Jill Brown

Muzeum Holocaustu w Los Angeles naświetla historię mało znanego podziemnego obozu pracy przymusowej.

W 1948 r. oddziały sowieckie zatrzasnęły wejście do tuneli w mrocznym obozie pracy Mittelbau-Dora w środkowych Niemczech, pieczętując sekretne podziemne pomieszczenia na dziesiątki lat. Tunele te otwarto dopiero po zjednoczeniu Niemiec i po raz pierwszy udostępniono osobom z zewnątrz.

W 1994 r. Alvin Gilens, weteran fotografujący miejsca pamięci i centra Holokaustu, został zaproszony do udokumentowania pozostałości po obozie i fabryce w Dorze i odkrył, że podziemna fabryka zachowała się w takim stanie, w jakim czterdzieści lat wcześniej została porzucona. „Fotografowanie w zupełnej ciemności, stąpanie po zgliszczach fabryki oraz wśród duchów zamieszkujących tamtejszej tunele nie przystaje do niczego, co kiedykolwiek przeżyłem”, powiedział Gilens.

Fotografie w jego interpretacji zostały po raz pierwszy wystawione w 1995 r. w Muzeum Meyenberg w Nordhausen w Niemczech, a obecnie stanowią część wystawy czasowej Muzeum Holokaustu w Los Angeles zatytułowanej „Dora: Discovery and Despair” (Dora: Odkrycie i Rozpacz), która pozostanie otwarta do 29 marca 2019 r.

Prace nad obozem Mittelbau-Dora rozpoczęły się w 1943 r., kiedy to naziści, obawiający się nalotów aliantów na niemiecką infrastrukturę przemysłową, odesłali więźniów obozu Buchenwald do pobliskiej kopalni gipsu w celu pobudowania potężnego podziemnego kompleksu przeznaczonego na fabrykę pocisków V-1 oraz rakiet V-2.