Memoria [PL] Nr. 15 (12/2018) | Page 26

Encyklopedii Getta Warszawskiego. W takiej też kolejności zostały zaprezentowane przez prelegentów.

Pierwszą część otworzył referat dotyczący zawartych w Archiwum Ringelbluma przekazów odnoszących się do kwestii mykw i kąpieli rytualnych. Drugi, również bazujący na dokumentach z Archiwum, koncentrował się na zbrodni i przestępczości – wedle praw obowiązujących na terenach okupowanych przez III Rzeszę – oraz ich postrzegania przez mieszkańców getta. Trzeci poruszał temat konfliktów pomiędzy tworzącymi się w getcie grupami, ukazując Archiwum jako najlepsze, by nie powiedzieć, jedyne źródło, które dziś może przynieść jakiekolwiek informacje dotyczące tego zagadnienia.

W drugim panelu pierwsze wystąpienie dotyczyło porównania zapisów pochodzących z Archiwum Ringelbluma, a odnoszących się do rejonu Ciechanowa, z informacjami zawartymi w notatkach prowadzonych przez członków sonderkommando. Drugą prezentację poświęcono krytycznemu podejściu do analizy tekstów, ich wydawania oraz tłumaczenia. Trzecią zaś przedstawieniu możliwości wykorzystania Archiwum Ringelbluma i relacji świadków (także spotkań z nimi) do nauczania o Holokauście. Zaprezentowano również interesujące dane dotyczące poziomu wiedzy o Zagładzie wśród uczniów i studentów w Ameryce Północnej.

Trzeci panel koncentrował się w znacznym stopniu wokół prowadzonego obecnie w Żydowskim Instytucie Historycznym projektu mającego na celu stworzenie wirtualnej Encyklopedii Getta Warszawskiego. Dużo miejsca poświęcono nowatorskim metodom i nowemu podejściu do badań, omówiono metodologię wybraną przez Emanuela Ringelbluma i prezentowaną przez Oneg Szabat w czasie tworzenia Archiwum, dyskutowano też o tym, czy uratowane z getta warszawskiego dokumenty to „cisi świadkowie” Holokaustu i w jaki sposób można w dzisiejszych czasach oddać im głos. Czwarty referat – niezwiązany już z encyklopedią – poruszał temat zawartych w Archiwum Ringelbluma informacji o muzyce w getcie warszawskim, od piosenek dziecięcych po propagandową rolę muzyki i skoncentrowany był na dzieciach jako odbiorcach i wykonawcach.

Po referatach prelegenci oraz słuchacze zostali zaproszeni do wysłuchania wykładu na temat cyfrowych projektów prowadzonych obecnie w Żydowskim Instytucie Historycznym. Pracownicy Działu Digitalizacji Zbiorów zaprezentowali dwa portale internetowe – Delet i Centralną Bibliotekę Judaistyczną. Portal Delet, skierowany głównie do badaczy zainteresowanych Archiwum, edukatorów oraz studentów, został pokazany jako miejsce, w którym można modyfikować graficznie znajdujące się tam wysokiej jakości skany całej kolekcji Oneg Szabat.

Portal CBJ przedstawiono, koncentrując się na bogactwie jego zasobów (m.in. dokumentacji judenratów z różnych miast) będących doskonałym uzupełnieniem samego Archiwum Ringelbluma. Zaprezentowana została też nowa funkcjonalność portalu – w pełni przeszukiwalne cyfrowe, hipertekstualne wersje tomów pełnego wydania Archiwum Ringelbluma.

Prelegenci i słuchacze zaproszeni zostali także na zwiedzanie wystawy stałej znajdującej się w Żydowskim Instytucie Historycznym. Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu to ekspozycja w pełni poświęcona Oneg Szabat, organizacji, dzięki której Emanuelowi Ringelblumowi udało się opracować dokumentację życia w getcie warszawskim. Szczególne wrażenie wywarła na zwiedzających nowoczesna forma rozplanowania ekspozycji oraz połączenie jej z klasyczną koncepcją prezentacji dokumentów.

Na zakończenie obrad odbyło się także kuratorskie oprowadzanie po wystawie czasowej – Wolny ptak. Der frajer fojgl. Karykatura z prasy żydowskiej w niepodległej Polsce . Tu szczególną uwagę uczestnicy konferencji zwrócili na mnogość prezentowanych prac i ich zróżnicowany charakter – od ilustracji dotykających życia codziennego i spraw bieżących, przez kwestie alii i Palestyny, do szeroko rozumianej polityki zagranicznej i krajowej.