Poza materialnym dobrem kultury tzw. materialnym dziedzictwem istnieje również dziedzictwo martyrologiczne niematerialne, czyli przede wszystkim kontekst miejsc pojawiających się często w relacjach byłych więźniów, przywoływanych przez historyków (krematoria, apele, kary), gdzie w niektórych przypadkach nie ma odniesienia w dzisiejszym układzie przestrzennym terenu lub są one do końca niejasne.
Pojęcie dziedzictwa martyrologicznego pojawiło się w drugiej części konferencji poświęconej prawnym aspektom prowadzenia prac archeologicznych na terenach Miejsc Pamięci. Swoje stanowiska w tej materii przedstawiła Pomorska Konserwator Zabytków z ramienia Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Gdańsku, specjalista w dziedzinie prawnych aspektów w archeologii z Uniwersytetu Wrocławskiego, przedstawiciel Głównej Komendy Policji, przedstawiciel Narodowego Instytutu Dziedzictwa oraz reprezentant Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. W ramach wystąpień podjęty został temat jak chronić obszary byłych obozów i Miejsc Pamięci, jakie są współcześnie zagrożenia dla tego typu dóbr, jak minimalizować ryzyko zniszczenia utraty lub nielegalnych działań osób trzecich. Przede wszystkim jednak w dyskusji podsumowującej pojawiła się potrzeba nowelizacji przepisów prawa, które dotyczą bezpośrednio terenów byłych obozów koncentracyjnych na terenie kraju. Niestety ustawodawca na wielu poziomach nie uwzględnił specyfiki miejsc, obiektów i działań koniecznych dla zachowania zarówno terenu jak i kontekstu a przede wszystkim pamięci. Tam, gdzie istotą działania jest zachowanie autentyzmu problemem staje się konieczność jakiejkolwiek ingerencji w teren. I tutaj nieodzowny wydaje się dialog, który zapewniono w ramach programu konferencji tj. trzeci panel odnoszący się do etyki prowadzenia prac w Miejscach Pamięci. Pojęcie etyki w odniesieniu do martyrologii jest bardzo szerokie i wielokrotnie dyskutowane.