Jedna litera może mieć ogromne znaczenie
Jak analizować dokumenty dotyczące więźniów
obozów koncentracyjnych przy pomocy e-przewodnika ITS
Christiane Weber
Dokumenty więźniów obozów koncentracyjnych udostępnione przez Międzynarodową Służbę Poszukiwań (ITS) są cennym źródłem informacji na temat ludzkiego losu zapisanego w kartach i formularzach. Jednak dla zrozumienia ich pełnego kontekstu niezbędna jest szeroka wiedza w tym zakresie. E-przewodnik od ITS stanowi klucz pozwalający „dostać się do wnętrza” tych dokumentów. Darmowe narzędzie internetowe w języku niemieckim oraz angielskim ułatwia użytkownikom zrozumienie szczegółów 30 najbardziej rozpowszechnionych dokumentów wypełnianych w obozach koncentracyjnych, np. kart rejestracji więźniów, kart przedmiotów osobistych, kart kontroli posterunków oraz kart pobytu w izbie chorych (patrz ryc. 1). We współpracy z miejscami pamięci, naukowcami z całego świata oraz całą rzeszą ekspertów ITS udostępnia tę wiedzę za pośrednictwem https://eguide.its-arolsen.org.
Co oznaczają liczby „3/1 45” na karcie przydziału do pracy? Kto wypełniał poszczególne rubryki formularza rejestracji więźnia? Dlaczego ważne jest, czy na karcie przechowywania odzieży znajduje się oznaczenie Pantine czy Holländer? I jakie znaczenie dla danej osoby miało to, że na jej karcie pobytu w izbie chorych znalazł się pewien odręczny gryzmoł? Pracownicy miejsc pamięci bądź nauczyciele pracujący w ramach programów poświęconych Holocaustowi często muszą stawić czoła tego typu pytaniom. Podczas pracy z dokumentami historycznymi na poziomie akademickim również pojawia się wiele pytań tego rodzaju. Mogą one spowalniać działania badaczy lub, w najgorszym wypadku, uniemożliwiać dalszą analizę.