LES MILLES jest
na drugim końcu długiego łańcucha, który prowadził do komór gazowych
Mowa tu m.in. o psychologii grupy, ślepym posłuszeństwie wobec władzy czy bierności. Na poziomie psychologii społecznej, ale także socjologii, pokazujemy, jak człowiek może dojść do trzyetapowego procesu prowadzącego od rasizmu do ludobójstwa. Zwiedzający ma okazję również dowiedzieć się, jak możemy przeciwdziałać temu mechanizmowi i zrozumieć, że im wcześniej zostanie on zastosowany, tym mniejsze jest ryzyko i jest on bardziej skuteczny. Część refleksyjna kończy się na Murze Sprawiedliwych Czynów, który prezentuje różnorodność oporu
i aktów pomocy niesionej przez mężczyzn i kobiety. Między nimi prezentowanych jest tu osiemnaście osób pomagających internowanym w Les Milles, którzy zostali uhonorowani odznaczeniem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.
Camp Les Milles nie przypomina obozu Auschwitz. Nie jest to miejsce masowej zbrodni. Znajdował się on jednak na początku długiego łańcucha, który prowadził do komór gazowych. Zrozumienie, co rozpoczyna proces takiej zbrodni dokonanej w zwyczajnym miejscu, przez zwyczajnych ludzi, jest niezwykle ważne. Zwłaszcza dlatego, że powinniśmy być w stanie zrozumieć, gdzie leżą początki takiego zła i jak je rozpoznać. Co więcej, dyskusja ta jest prawdopodobnie łatwiejsza do prowadzenia w naszym historycznym Miejscu Pamięci niż już w byłym ośrodku zagłady. Nasze specyficzne podejście polega na interdyscyplinarności na bazie historii Les Milles i historii Szoa.
Ideą było pokazanie uniwersalności Zagłady jako paradygmatu zdolnego wyjaśnić indywidualne, zbiorowe i instytucjonalne mechanizmy, które doprowadziły i wciąż mogą doprowadzić do najgorszego. Musimy także pokazać ludzką zdolność do oparcia się takiemu procesowi. W celu oszacowania wartości takiego paradygmatu, naukowcy rozwinęli podejście „przenikania się pamięci”, która skupia się na podobieństwach procesów masowych zbrodni, popełnionych na Ormianach, Żydach, Cyganach czy Tutsi, a nie na historycznych różnicach między nimi. W ten sposób powstała wyjątkowa katedra UNESCO do spraw „Edukacji obywatelskiej, nauk społecznych i przenikania się pamięci”, kierowanie którą przyznano profesorowi Alain Chouraqui, prezesowi Fundacji Camp des Milles. Zrzesza ona uniwersytety i miejsca pamięci z 14 krajów. Podstawowym jej zadaniem na dziś jest to, co może powiedzieć nauka
i edukacja przez sięganie po historię ludzkości i ludobójstw, w sprawie aktualnego wzrostu ekstremizmów, rasizmu, antysemityzmu
i ksenofobii, które stanowią zagrożenie dla demokracji.
9