Memoria [PL] No. 8 / Maj 2018 | Page 18

Czesław wraz z żoną opiekowali się rannymi partyzantami i ukrywali ich u siebie w domu. Właśnie wtedy, pod koniec 1943 roku, Czesław został aresztowany przez Gestapo, a Wanda widziała swojego ojca po raz ostatni. Najpierw deportowano go do obozu koncentracyjnego Gross-Rosen, a następnie do Neuengamme. Zmarł na pokładzie liniowca Cap Arcona, który zatonął w Zatoce Lubeckiej w maju 1945, na chwilę przed wyzwoleniem. „Po moim ojcu nie pozostało nic więcej… Będę go [zegarek] nosić zawsze przy sobie. Może nawet zabiorę go do grobu…”.

W ramach kontynuacji tych niezwykle owocnych badań ITS stworzyła w styczniu 2017 kampanię #StolenMemory (Skradziona Pamięć). Ma ona formę wystawy plakatów opowiadających o pochodzeniu zgromadzonych przedmiotów, o zakończonych sukcesem poszukiwaniach członków rodzin, którym zwrócono przedmioty należące do ich bliskich, jak również o tych przypadkach, w których nie udało się jeszcze poznać losów ofiar, ponieważ ITS wciąż poszukuje prawowitych właścicieli.

Wystawa #StolenMemory została zainaugurowana 25 stycznia w ramach obchodów UNESCO towarzyszących upamiętnieniu Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu w Paryżu. Na uroczystości obecne były Jeanita i Martine van Dam, wnuczki ocalałego z Holocaustu Nathana van Dama. Wystawę można było oglądać na ogrodzeniu siedziby UNESCO pod adresem 125 Avenue de Suffren. Czterdzieści trzy wielkoformatowe plakaty, w tym trzydzieści pięć przedstawiających konkretne postaci, opowiada o losach ofiar i spotkaniach z piętnastoma rodzinami, prawowitymi właścicielami zwracanych przedmiotów.

Na dwudziestu plakatach przedstawiono przedmioty oraz fragmenty informacji o prześladowaniach i losach ich pierwotnych właścicieli pochodzące z archiwów ITS. Wystawa zostanie zaprezentowana w różnych miejscach w Anglii, Luksemburgu i w Polsce. Przyświeca jej nadzieja, że rodzinom ofiar zostanie zwróconych najwięcej przedmiotów, jak to tylko możliwe oraz że społeczeństwo zainteresuje się osiągnięciami ITS. Więcej informacji odnośnie projektu i możliwości wypożyczenia wystawy można znaleźć na stronie www.StolenMemory.de.

W okresie od listopada 2016, gdy rozpoczął się projekt, do kwietnia 2018, rodzinom ofiar zwrócono już 135 przedmiotów.

Przekazanie zegarka należącego do Zygmunta Boboli