W Uniwersytecie SWPS w Warszawie utworzono w styczniu 2018 roku Centrum Badań nad Ekonomiką Miejsc Pamięci, którego zadaniem jest prowadzenie badań naukowych w zakresie ekonomicznych, finansowych i zarządczych prawidłowości powstawania, funkcjonowania i zachowania miejsc pamięci na świecie. Kierownikiem Centrum jest dr hab. Adam Szpaderski, prof. Uniwersytetu SWPS.
Centrum, ze względu na innowacyjny charakter prowadzonych badań oraz ekonomiczno-społeczną wagę podejmowanych problemów, ma szansę stać się w swojej dziedzinie wiodącym ośrodkiem naukowym w skali krajowej, a docelowo również międzynarodowej, oraz stworzyć warunki do wyłonienia się platformy współpracy i wymiany doświadczeń pomiędzy przedstawicielami środowisk naukowych, państwowych, biznesowych i pozarządowych działających na rzecz ocalenia i zachowania miejsc pamięci.
Szeroki i wielowątkowy międzynarodowy program badawczy Centrum obejmie swoim zakresem w pierwszej kolejności miejsca pamięci po byłych, niemieckich nazistowskich obozach koncentracyjnych, ośrodkach zagłady i największych miejscach masowych egzekucji w takich krajach jak: Austria, Belgia, Białoruś, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Francja, Holandia, Litwa, Łotwa, Macedonia, Niemcy, Norwegia, Polska, Rosja, Serbia, Słowacja, Słowenia, Ukraina, Węgry, Włochy. W dalszej kolejności badania będą etapami rozszerzane na inne miejsca pamięci na świecie.
O idei i wyzwaniach Centrum Badań nad Ekonomiką Miejsc Pamięci Paweł Sawicki rozmawiał z kierownikiem ośrodka – prof. Adamem Szpaderskim
Chciałbym zacząć od pytania o ideę. Dlaczego powstał i dlaczego potrzebny jest nowy ośrodek naukowy związany z ekonomiczno-organizacyjną analizą funkcjonowania miejsc pamięci?
Do tej pory jest to temat niezbadany. Zrobiłem kwerendę biblioteczną dotyczącą anglosaskiej literatury naukowej z zakresu ekonomii i finansów z ostatnich czterdziestu lat i zagadnienie to praktycznie tam nie występuje. Jeśli mówimy o miejscach pamięci, to z reguły są to badania kulturoznawcze, historyczne, częściowo politologiczne. Sfera nauk ekonomicznych jest nietknięta. Praktyka jednak pokazuje, że „branża” ta funkcjonuje, ma duże obroty i istnieje społeczna potrzeba istnienia tych miejsc, a realizacja misji społecznej pod kątem zachowania dziedzictwa kulturowego wymaga znacznych nakładów. Sama długofalowa konserwacja na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau to 4-5 milionów
CENTRUM BADAŃ NAD EKONOMIKĄ MIEJSC PAMIĘCI
Paweł Sawicki