Leven is COMMUNICEREN is Leven De Wetten Voor Goede Communicatie | Page 42

META-TAAL:
EEN TWEESNIJDEND ZWAARD
Niemand neemt alle informatie die hem bereikt ook echt op. Alles Wat wij ervaren (zien, horen, voelen, ruiken,
proeven) vereenvoudigen wij en passen het in binnen ons bestaand wereldmodel.
Wij gebruiken drie belangrijke modelleringprocessen : generalisatie, deletie, vervorming.
Generalisatie
Door veralgemening herkennen wij bepaalde structuren in de aangeboden informatie. Wij merken vooral op welke
patronen anders (nieuw) zijn en wat belangrijk voor ons is. Zo verkleinen wij de informatiestroom en maken haar
hanteerbaar.
Over-generalisatie is het proces waardoor elementen van onze ervaring komen los te staan van de oorspronkelijke
ervaring en een hele categorie gaan vormen, waarvan die ene ervaring slechts een voorbeeld is.
Bijvoorbeeld:
* Een kind verbrandt zich aan kachel ->
* Generaliserende conclusie: kachels zijn gevaarlijk ->
* Overgeneralisatie: durft niet meer in een kamer waar een kachel staat.
Dit wordt ook aangeduid met de term "zwak model". Zwakke modellen kunnen tot fobieën leiden.
Dat kan ver gaan : bijvoorbeeld: agorafobie kan beginnen met een slechte ervaring "buiten" de stad, waarbij
"buiten" almaar ruimer geïnterpreteerd wordt : "eerst durfde ik niet meer buiten de stad, toen niet meer buiten de
straat, toen niet meer buiten de tuin en nu kom ik het huis niet meer uit." ...
Een sterk model zou in hetzelfde voorbeeld de conclusie zijn :
* Kachels doen geen kwaad
* Kachels zijn lekker warm in de winter
* Ik moet oppassen dat ik niet te dicht bij een hete kachel kom
Waarom "sterk"? omdat het nare incident in een nauwkeurig gedefinieerde context geplaatst wordt. Wanneer hij in
een bepaalde situatie (kamer met kachel) terecht komt, behoudt de gebruiker van het sterke model een veelvoud
van emoties en keuzes die zich uitstrekken van positief tot negatief..
Dit is therapeutisch belangrijk! Bijvoorbeeld: angst voor liften -> de oplossing is niet "ik durf altijd in een lift te
stappen", maar wel : "ik durf in een lift te stappen. Maar niet wanneer er brand is, er elektriciteitsproblemen zijn,
de constructie onstabiel is of de lift overvol of overladen is ..."

42