Հայ մամուլի զարգացումը
Հոկտեմբերի 16-ին Հայաստանում նշվում է Հայ մամուլի օրը :
Հայ մամուլի հիմնադրումը սկսվում է հայերեն առաջին պարբերականի` « Ազդարար » -ի տպագրումից , որն առաջին անգամ լույս է տեսել Հնդկաստանի Մադրաս քաղաքում 1794-ի հոկտեմբերի 14-ին ։ « Ազդարար » ամսագրի հիմնադիրն էր շիրազցի Հարություն քահանա Շմավոնյանը , ով Հնդկաստանի Մադրաս քաղաք էր հասել Պարսկաստանից և պատմության մեջ մնաց որպես հայ մամուլի հիմնադիր : Այն գործել է մինչև 1796-ի մարտ ամիսը ։ Այդ ընթացքում հրատարակել է 18 համար ՝ 965 էջ ընդհանուր ծավալով ։ Թողարկումը վերսկսել 2007- ին Կալկաթայում ։ Այնուհետ հայալեզու թերթեր լույս տեսան աշխարհի տարբեր ծայրերում ։ 1794-ից ի վեր Հայաստանում և Սփյուռքում լույս է տեսել 4000-ից ավելի պարբերական ։
Լրատվական կյանքը Դիլիջանում սկիզբ է առել 1958 թվականից , երբ առաջին անգամ հրատարակվել է « Դիլիջան » թերթը ։ « Դիլիջան » թերթի զարգացման գործում իրենց ներդրումն են ունեցել այնպիսի նշանավոր գրողներ եվ խմբագրիներ , ինչպիսիք են Մուսայել Մկրտումյանը , Գեւորգ Զարենցը , Միքաել Սերունցը , Զավեն Դանիելյանը , Արթուր Բադալյանը , Հենրիկ Խառատյանը , Ռոբերտ Պողոսյանը , եւ այլոք ։
«« Դիլիջան » ամսաթերթը այժմ լույս է տեսնում համայնքապետարանի հովանավորությամբ ։ Այն տպագրվում եւ անվճար հասցվում է իր բաժանորդներին ։ Թերթում տեղ են գտնում Դիլիջանի սոցիալտնտեսական , կրթամշակութային նորությունները , եռամսյակը մեկ նաեւ համայնքապետարանի հաշվետվությունները ։ Թերթը հատկապես անդրադառնում է խոշորացման արդյունքում Դիլիջանին միացած բնակավայրերի խնդիրներին », - պատմում է « Դիլիջան » թերթի խմբագիր Ալբերտ Սիմոնյանը ։
Իսկ առհասարակ ի ՞ նչ լրատվական աղբյուրներից են օգտվում դիլիջանցիները ՝ տեղեկանալու համայնքում տեղի ունեցող իրադարձությունների մասին ։ Հիմնվելով 2017 թվականին Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի Եղեգնաձորի մասնաճյուղի « Ամբերդ » հետազոտական կենտրոնի եվ Դիլիջանի մի խումբ կազմակերպությունների համատեղ ջանքերով իրականացրած հարցման արդյունքների վրա ՝ 240 հարցվածներից 130-ը առաջին տեղում է գնահատել ընկերների , ծանոթների աղբյուրը , 62-ը Facebook սոցիալական կայքը , 32- ը համայնքապետարանի պաշտոնական կայքը , 20-ը « Դիլիջան » ամսաթերթը , մնացածը ՝ այլ աղբյուրներ ։
ՍՏՈՒԳԵՔ ՁԵՐ ԳԻՏԵԼԻՔՆԵՐԸ
( վիկտորինայի պատասխանները գտե ’ ք հաջորդ էջի վրա )
1 . Հաղորդակցման ի ՞ նչ միջոցներով են նախամարդիկ տեղեկություն տարածել ։
2 . Հին հույները այդ թռչունների միջոցով տարածում էին
Օլիմպիադայի հաղթողների անունները ։ Ո ՞ ր թռչունների մասին է խոսքը ։
3.5-րդ դարում մարդիկ այն օգտագործում էին ՝ գրելու համար ։ Հայաստանում էլ այբուբենի ստեղծումից հետո առաջին ձեռագրերն արել են դրա վրա ։ Ինչի ՞ մասին է խոսքը ։
4 . Ո ՞ վ է հայտնագործել հեռախոսը ։
5.1895 թվականին Գիլիելմո Մարկոնին փոխանցեց առաջին ռադիոազդակը եվ նրան էլ պատկանում է ռադիոյի գյուտի հեղինակային իրավունքը ։ Սակայն միեվնույն թվականին ռադիոյի գյուտը ցուցադրվել է Ռուսաստանում մեկ այլ անձի կողմից եվս ։ Նրա շնորհիվ էլ մայիսի յոթը նշվում է որպես Ռադիոյի միջազգային օր ։ Ո ՞ վ է այդ անձը :
6 . Ո ՞ րն է ամենաառաջին հայկական ռադիոն ։
7 . Ո ՞ րն է առաջին հայկական ֆիլմը , եվ ո ՞ ր թվականին է նկարահանվել ։
8 . Ո ՞ վ է գունավոր հեռուստատեսության հեղինակը ։
9.1960-ականներին ԱՄՆ պաշտպանության նախարարության պատվերով ստեղծվեց « ԱՐՓԱՆԵԹ » -ը , որը ինտերնետի նախատիպն էր ։ Իսկ գիտեք արդյոք , թե ինտերնետ կապը ո ՞ ր թվականից է մատակարարվում Հայաստանում ։
10 . Ըստ ժամանակագրության նշեք հաղորդակցման հետեվյալ միջոցների ստեղծման հերթականությունը ՝ հեռուստատեսություն , ռադիո , հեռախոս ։
11 . Ե ՞ րբ է լույս տեսել « Կորիզ » համայնքային ամսաթերթի առաջին համարը ։
12 . Որ ՞ ն է Դիլիջանում գործող միակ ռադիոհարթակը , որը համակարգվում է պատանիների կողմից ։
Լենա Խալաֆյան Դիլիջանի ավագ դպրոց
7