więcej niż „ w świecie ” przebywał w zaciszu pracowni , skupił się – jakby na przekór swoim poglądom „ użytkowca ” – na sztuce tzw . „ czystej ”. W okresie międzywojennym jako członek stowarzyszenia artystycznego „ Rytm ” parał się nią jedynie sporadycznie i to głównie w technikach graficznych . Słynące z tendencji umiarkowanych ugrupowanie stawiało sobie za cel odchodzenie od impresjonistycznej wizji malarskiej na rzecz powściągliwego zdyscyplinowania formy , stosowania jasnych relacji kompozycyjnych , budowania przestrzeni malarskiej z pomocą wyrazistego konturu i mocnego akcentowania brył . Pozytywne , a nawet afirmatywne podejście „ Rytmistów ” do życia i do sztuki jako źródeł radości i powodzenia odpowiadało postawie twórczej Gronowskiego . Malarstwo , które zaczął uprawiać w późnych latach życia , stanowi jeszcze jedno potwierdzenie jego artystycznej postawy skierowanej na aspekt dekoracyjny sztuki . Zamanifestował tu znów , zawsze w jego sztuce obecny eklektyzm , zręcznie i ze smakiem wykorzystujący zdobycze różnych kierunków . Początkowo , jeszcze w latach pięćdziesiątych , sięgał do doświadczeń kubizmu , który od lat go fascynował . Tworzył wówczas niemal monochromatyczne , szarobrązowe kompozycje na płótnie , przedstawiające w sposób syntetyczny np . grupy instrumentów muzycznych czy inne proste formy . Przebija w nich jednak wyraźna dążność do abstrakcji . W następnych latach odrzucił przedmiotowość , podejmując problemy przestrzeni i ruchu . Zaczął stosować iluzje optyczne – falowania , pulsowania i wibracje na podobieństwo op-artu . Zmieniła się również technika jego prac . Malował , a właściwie kreślił na kartonach dużego formatu naciągniętych jak płótno na blejtramy , używając głównie tempery . Są to prace , dla których słusznym określeniem będzie panneaux . Odnajdziemy w nich wiele cech Gronowskiego plakacisty , nie tylko od strony warsztatu , ale i szczególnej poetyki . „ Myślenie plakatowe ” uwidacznia się nawet w tych pracach , które zdają się być wysublimowaną grą form i kolorów czy metaforą przestrzeni i ruchu . Niemal zawsze znaleźć możemy w nich jakiś , choćby zasugerowany , „ żart plastyczny ”, jakąś „ oswojoną ” formę wyłaniającą się z pozornie abstrakcyjnych elementów . Stosował dynamiczne układy i zróżnicowaną fakturę uzyskaną poprzez zmienny rytm równoległych linii . Niezaprzeczalnym walorem jego prac jest godny architekta rygor kompozycji , doskonałe zrozumienie przestrzeni , proporcji brył oraz harmonii barw . Malarstwo Gronowskiego , będące w dużym stopniu konsekwencją jego graficznych doświadczeń , trudno zakwalifikować . Rówieśnik Stażewskiego i Strzemińskiego , poruszał się raczej obok naszej awangardy . Skłaniał się – jako przedstawiciel „ Rytmu ” – ku bardziej umiarkowanym tendencjom . Zwrócił się w stronę abstrakcji jako artysta dojrzały i niejednokrotnie odnosimy wrażenie , że poszukując nowych walorów dekoracyjnych bawił się swymi umiejętnościami , swą niezwykłą zręcznością w komponowaniu przestrzeni . Wierny francuskiemu esprit , bliższy był w kompozycjach pełnych kolorystycznego , przestrzennego i rytmicznego napięcia starszym od niego o 10 lat : Robertowi Delaunayowi czy Augustowi Herbinowi , a z młodszego pokolenia Victorowi Vasarely ’ emu , niż naszym rodzimym abstrakcjonistom . W ostatnich obrazach z lat osiemdziesiątych widzimy powrót do sztuki przedstawiającej , pogłębionej o doświadczenia abstrakcji i klasycznego surrealizmu . Oschłe formy geometryczne odchodzą w partie tła , z którym współgrają elementy figuratywne , sprowadzone najczęściej do linearnych schematów . Kreska Gronowskiego po dawnemu giętka , pełna wyrafinowanej elegancji , z ogromną sprawnością zaczęła określać na nowo kształty konkretne , związane z postacią kobiety , tańcem , poezją , muzyką , architekturą . Pogoda , optymizm i umiłowanie życia , towarzyszące artyście do końca , zdawały się być niezmiennym motorem powstawania jego sztuki . dr Agnieszka Szablowska Instytut Sztuki PAN
4