BIOGRAM ARTYSTY ORAZ ANALIZA TWÓRCZOŚCI
Zbigniew Makowski urodził się w 1930 roku w Warszawie. Artysta dostał się na Akademię Sztuk Pięknych w 1950 roku. Dyplom uzyskał w 1956 roku w pracowni malarskiej Kazimierza Tomorowicza, plastyka związanego niegdyś z Formistami, w późniejszych latach przede wszystkim wdzięcznego kolorystę i pejzażystę.
W młodzieńczej karierze artystycznej Makowski często wystawiał z powojenną awangardą, m. in. na Wystawach Sztuki Nowoczesnej. Wielkim przełomem w życiu twórcy była podróż do Paryża w 1962 roku. Tam twórca zapoznał się ze środowiskiem powojennych surrealistów, związał się z międzynarodową grupą Phases.
Artystę fascynuje bogata kultura basenu Morza Śródziemnego. Bez wahania można nazwać go erudytą. Zbigniew Makowski bowiem inspiruje się filozofią, pisze poezję, jest wielkim znawcą sztuki starożytnej, renesansowej. Dzięki kontaktom z zagranicznymi twórcami, ale również unikatowemu stylowi, malarz wystawiał wielokrotnie za granicą. Był również wielokrotnie wyróżniany m. in. nagrodami im. Jana Cybisa czy Kazimierza Ostrowskiego.
Zbigniew Makowski to artysta wszechstronny – zajmuje się malarstwem sztalugowym, rysunkiem, grafiką, akwarelą, gwaszem i niemal każdą inną techniką pozwalającą przelewać własne wizje na papier. Na dorobek artysty składa się kilka tysięcy różnorodnych prac.
Od początków kariery cechował je oryginalny, indywidualny styl. Mimo tego, że na początku lat 50. najpopularniejszą tendencją była abstrakcja, już pierwsze prace Makowskiego ciążyły ku surrealizmowi. Część z dzieł było zbudowanych na surowych zasadach geometrii, artystę interesował jednak inny kierunek. Niewątpliwie ówcześnie najbliższe twórcy było malarstwo włoskie. Geometria kształtów, nieoczywiste tematy, według Mariusza Hermansdorfera zbliżają wczesną działalność plastyka do stylu Carlo Carry.
Część z dzieł z drugiej połowy dekady odwoływała się również do malarstwa metaforycznego, nieco w manierze Giorgio de Chirico. W przestrzeni kompozycyjnej artysta ukazywał puste, zagadkowe przestrzenie, nieoczywiste elementy metaforyczne. Jednym z najważniejszych dzieł młodzieńczego okresu działalności jest praca Prześliczna rudowłosa z 1959 roku. To zagadkowa kompozycja o lekko dadaistycznym charakterze, odwołuje się do wiersza Apollinaire’ a o tym samym tytule.
Przełomem w twórczości Makowskiego była jego podróż do Paryża i zapoznanie się z surrealizmem. Wtedy również ukształtował się styl artysty. W latach 1960— 1964 pojawiają się zwarte układy elementów. Wykształcony wówczas styl w zasadzie jest obecny w sztuce artysty po dziś dzień. Układy są statyczne, oparte na pionach i poziomach. Po raz pierwszy również pojawiają się zagadkowe liczby i litery. Mniej więcej również w tym okresie twórca zaczął eksperymentować z podłożem swoich dzieł – malował na różnych gatunkach papieru( niekiedy uszlachetnianym podczas eksperymentów samego artysty), ale również na wielorakich tkaninach. Niebagatelne znaczenie miały także rozmiary prac – od malutkich, drobnych form po wielkoformatowe realizacje. Na tych różnorodnych podłożach twórca łączył wspominane, różne elementy. Zadaniem widza było poszukiwanie związków, rozszyfrowywanie symboli.
W latach 60. rozwijały się również zainteresowania Makowskiego filozofią, religioznawstwem i ezoteryką. Artysta wplatał różne formy, zawsze jednak robił to ze smakiem i rozmysłem, stawiał sobie za cel intelektualny rozwój widza. Niekiedy plastyk dosłownie tworzył siatki, plątaniny motywów. Około 1965 roku prace Makowskiego zaczęły być dzielone na dwie strefy. Pierwsza z nich stanowiła tło – zazwyczaj było to niebo i powietrze, pewna scenografia ukazanej konstrukcji, W drugiej przestrzeni objawiały się owe symbole, znaki innych kultur wyjęte ze swego pierwotnego kontekstu. Elementy zdają się poruszać w nienaturalnym, jednostajnym tempie.
W twórczości Makowskiego bardzo ważna jest harmonia wywiedziona bezpośrednio z zasad matematycznych i muzyki. Układem rządzi ukryta logika. Artysta zdaje się tworzyć swój własny język oparty na różnych motywach. Od końca lat 80. dość często pojawiają się na kompozycjach sylwetki ludzkie. Są to przede wszystkim kobiety, bohaterki znanych obrazów: Kirke, Helena, Pargoletta – postaci odnoszące się do Jungowskich archetypów. Innym z powtarzanych motywów są aluzje do zagadkowej księgi Hypneromatomachia Poliphili. Druk ten zawierać ma tajemne miłosne obrzędy z XV wieku, a napisany jest hybrydycznym włosko-łacińskim językiem. Z pozostałych wątków obecnych we współczesnej twórczości Makowskiego to architektura klasyczna, jakby wyjęta wprost z witruwiańskich ksiąg.
92