Katalogi wystaw Katalog prywatnej kolekcji dzieł sztuki

BIOG R AM ART YST Y I ANALIZA T WÓRCZOŚCI płynny, giętki kontur uwalniający się niekiedy od plamy barwnej. Walor dekoracyjności nadawały kompozycjom zróżnicowane desenie tkanin i tapet. Menkes podejmował też wielokrotnie wątki z życia Żydów, przedstawiał sceny religijnych obrzędów, ukazywał wizerunki rabinów zgłębiających treść Tory. Z czasem coraz bardziej intensyfikował ekspresję swych obrazów; formy budował wyłącznie plamą barwną, nakładając farbę szybko i spontanicznie. Gama kolorystyczna uległa zawężeniu do nasyconych brązów, żółcieni, czerwieni i zieleni skontrastowanych z aksamitną czernią. Mocny, zmysłowy kolor artysta rozgrywał w wielu niuansach, nadając mu wewnętrzny blask. Jednorodnym płaszczyznom przeciwstawiał wibracje planów o bogatej fakturze. Ekspresyjnie zdeformowane postacie i przedmioty obrysowywał grubym, wyrazistym konturem i wtapiał w neutralną, abstrakcyjną przestrzeń tła. Ważnym elementem struktury kompozycyjnej była też sygnatura artysty kładziona zamaszyście cynobrową czerwienią. Twórczość Menkesa z późnych lat 20. i 30. porównywana jest z ekspresjonistyczną formułą obrazowania Chaima Soutina. Artysta czerpał motywy ikonograficzne z Biblii; sceny religijne nasycał nostalgicznym nastrojem. Jego pejzaże malowane w prowincjonalnych miasteczkach na południu Francji i w górach emanowały zmysłowość, oddawały szczególną wrażliwość na jakości barwy i światła. Menkes stworzył też przejmujący cykl obrazów z czasów II Wojny Światowej przedstawiający Żydów zamkniętych i mordowanych przez hitlerowców w warszawskim Getcie. Prace te wyróżniała rozbielona tonacja kolorystyczna zdominowana przez błękity i szarości. W okresie amerykańskim nad statyczną, wyważoną strukturą zaczęła przeważać w obrazach artysty dynamicznie prowadzona, gruba linia. Wypełnione sprzętami wnętrza zyskały iluzyjną głębię przestrzenną. Ludzkie sylwety traktowane były równie schematycznie jak przedmioty i podporządkowane wymogom kompozycji. Znamienne dla stylistyki Menkesa są gruszkowate zarysy głów i wydłużone szyje modeli; głęboki cień położony wokół oczu intensyfikuje ich melancholijną ekspresję. Z czasem artysta coraz bardziej komplikował układy kresek, zagęszczał sieć linii i wzbogacał fakturę. Kompozycja rozbudowanych martwych natur i scen we wnętrzach – często umiejscowionych w pracowni artysty w Riverdale pod Nowym Jorkiem – oparta była na zrównoważonych, wielokierunkowych układach linii. Postać i przedmiot coraz silniej zespalały się z tł

Katalogi wystaw Katalog prywatnej kolekcji dzieł sztuki | Page 189