BIOGRAM ARTYSTY I ANALIZA TWÓRCZOŚCI
Jan Chełmiński urodził się na początku 1851 roku w Brzustowie koło Opoczna. Edukację średnią ukończył w niedalekiej Warszawie. Od 15 roku życia pobierał lekcje rysunku – pobierał nauki w warszawskiej klasie rysunkowej oraz u samego Juliusza Kossaka, który dostrzegł talent plastyczny chłopca. W zamian za lekcje pobierane u mistrza, młody Chełmiński pracował w atelier fotograficznym jako retuszer i fotograf.
W 1873 roku artysta wyjechał do Monachium do tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. Został przyjęty do pracowni Strachubera oraz Wagnera. Od 1875 roku Chełmiński związał się ze studiem polskiego malarza Józefa Brandta. Po ukończeniu edukacji w 1882 roku, plastyk wyemigrował do Anglii. W międzyczasie dużo podróżował po Europie, a w 1884 roku wyjechał jeszcze dalej – w podróż do Ameryki Północnej. Podczas jednego z pobytów na Wyspach Brytyskich, Chełmiński ożenił się z siostrą znanego w kraju antykwariusza, Rolanda Knoedlera. Dzięki koneksjom otrzymywał tam wiele zleceń. Brytyskie obywatelstwo otrzymał w 1893 roku, swoje nazwisko uprościł w pisowni do „ Jan V. Chelminsky”. W Stanach Zjednoczonych, dzięki doskonałej sytuacji finansowej, malarz zaczął interesować się bronią okresu napoleońskiego. Rozpoczął kolekcjonowanie zabytkowych militariów. W 1904 w Paryżu wydał na ich temat książkę L ' armée polonaise du Duché de Varsovie.
Po powrocie z wypraw powrócił do Londynu, następnie przebywał w Petersburgu( gdzie pracował krótko dla dworu carskiego) i Paryżu. We Francji był jednym z założycieli Towarzystwa Opieki nad Sztuką Polską w Paryżu. W 1915 roku na stałe osiedlił się w Nowym Jorku. Artysta zmarł w Stanach w 1925 roku. Prace Chełmińskiego znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu i Warszawie, Muzeum regionalnego w Radomiu, Polskiego Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Nowym Jorku oraz w wielu kolekcjach prywatnych w Anglii i Stanach Zjednoczonych.
Kierunek artystyczny Jana Chełmińskiego jest ściśle związany z jego pierwszymi kontaktami ze sztuką, czyli asystowaniu i nauce w atelier Józefa Kossaka. Młodzieńcze prace plastyka to właściwie akwarelowe kopie monumentalnych, olejnych kompozycji polskiego klasyka.
Pierwsze prace malarza, znane jedynie z przekazów słownych, związane były z nurtem realistycznym, na co wskazują tytuły dzieł – Ekonom, Szwacz ukraiński( 1873 rok). Obok takich dzieł Chełmiński tworzył również malownicze scenki myśliwskie oraz pejzaże ze sztafażem( Polowanie oraz Na spacerze, 1875 rok). Od tego samego roku można zaobserwować silny wpływ tzw. Szkoły monachijskiej na twórczość artysty. Chełmiński wzorował się na dziełach Wierusza-Kowalskiego, a przede wszystkim swojego akademickiego nauczyciela, Józefa Brandta. Od roku przeniesienia się do jego pracowni, Chełmiński zaczął intensywnie wystawiać swoje prace na wystawach w Monachium, Berlinie, Wiedniu, Londynie czy Paryżu. Na kompozycjach plastyka z tamtych czasów przedstawiane były scenki z polowań, niewielkie portrety konne. Artysta inspirował się również malarstwem Maksymiliana Gierymskiego. Pod jego wpływem Chełmiński tworzył stylizowane scenki rodzajowe w kostiumach osiemnastowiecznych. Dzięki tym modnym ówcześnie tendencjom artysta zyskał sławę i został protegowanym dworu bawarskiego.
Po opuszczeniu Niemiec, Chełmiński podróżował po Anglii i Stanach Zjednoczonych, wykonując na zlecenia senny polowań, sportowe, niekiedy rodzajowe ukazujące życie jego mecenasów i modeli. Duży wpływ na styl artysty miało dziewiętnastowieczne malarstwo angielskie, z którym niewątpliwie plastyk był obeznany. Podczas podróży do Ameryki polski malarz został protegowanym Teodora Roosevelta, dla którego wykonał ilustracje do nowel myśliwskich.
Pod wpływem militarnych zainteresowań i rozwijającej się kolekcji broni, zauważalny jest zwrot w tematyce stosowanej przez malarza. Chełmiński malował sceny batalistyczne( m. in. Bitwę pod York-
Town). W Rosji plastyk malował typowe dla siebie sceny wojenne lub myśliwskie, w których przedstawiał rodzinę carską i dygnitarzy. Tematyka batalistyczna zaczęła przeważać w działaniach artysty od o. 1890 r. W związku ze swoimi zainteresowaniami, Chełmiński pokazywał wojska napoleońskie, dbał o każdy szczegół. Te nieco statyczne kompozycje porównywane są dzisiaj do dzieł francuskiego malarza Jean-Louis- Ernsta Meissonierego.
150