Katalogi wystaw Katalog prywatnej kolekcji dzieł sztuki | Page 149

OPIS OBRAZU Prac a niewielkich rozmiarów daje doskona ł y uznawany pod koniec XIX wieku za „typowo polski”. wgląd w charakterystyczne cechy malarstwa Jana Pejzaże zimowe stały się elementem rozpoznawczym Chełmińskiego. Na kompozycji widzimy malowni- rodzimego malarstwa na niemieckich salonach. Za czy zimowy pejzaż. Niebo, tuż przed wschodem „wynalazców” tej maniery uznawano wspominanelub zachodem słońca, skrzy się odcieniami fioletów go nauczyciela Chełmińskiego, Brandta oraz Alfreda i różów. Niejednorodną płaszczyznę chmur przecina- Wierusza-Kowalskiego. ją liczne drzewa. W centralnej części obrazu widzimy W niniejszym dziele artysta z doskonałym efektem patrol wojskowy (najprawdopodobniej napoleoński) zawiera wszystkie przyjęte nauki. Młody malarz tchnął oraz okutanego w futra myśliwego czy też leśnicze- jednak w swoją kompozycję dużo liryzmu i humogo. Spotkaniu na drodze przygląda się liryczny pie- ru. Naszą uwagę zwraca wspominany piesek – plasek patrzący z pewnym niepokojem na wielkie sylwetki styk musiał być doskonałym obserwatorem zwierząt, koni. wyłapał nie tak typowe znowu zachowanie. Drugim, W Słowniku Artystów Polskich Hanna Bartnicka- wyróżniającym elementem jest gest jednego z wojGórska określiła malarstwo Jana Chełmińskiego jako skowych, przytrzymującego z uporem nakrycie gło„niejednolite, opierające się na zręcznym naśladow- wy. Ten drobny detal zdaje się tchnąć ducha realizmu nictwie różnych mistrzów i stylów”. Patrząc na obraz i uroku w konwencjonalną kompozycję. Pytanie o drogę nie można przyznać racji badaczce, jednak należy zrobić to z pełnym uznaniem dla inicjatywy i pomysłów polsko-angielskiego malarza. Niniejszy obraz powstał we wczesnym etapie twórczości plastyka, jeszcze przed jego licznymi podróżami, ale już w trakcie intensywnej nauki malarstwa na akademii monachijskiej. Ulubione motywy artysty i kierunek jego poszukiwań wyznaczyła już dekadę wcześniej warszawska praktyka w pracowni Juliusza Kossaka. Chełmiński wielbił tematy historyczne, sceny batalistyczne, przedstawienia wojsk i rączych koni. Wyjazd do słynnej szkoły monachijskiej był jedynie potwierdzeniem wcześniej obranego kierunku. W niniejszej pracy widać znaczące wpływy innych mistrzów tego stylu. Przede wszystkim ogromny wpływ na działalność malarza z tamtego okresu miał jego polski nauczyciel – Józef Brandt. Dzięki mistrzowi, na obrazach młodego Chełmińskiego pojawiały się scenki z polowań, leśne pejzaże wypełnione sztafażem patroli myśliwskich i wojskowych. Drugim autorytetem malarskim dla Chełmińskiego był niewątpliwie, zmarły 5 lat przed powstaniem obrazu, Maksymilian Gierymski. Możemy zobaczyć wyraźne wpływy słynnego Patrolu Powstańczego z lat 1872 — 1 873. W tym samym 1879 roku powstała co najmniej jeszcze jedna, niezwykle podobna wizja na ten sam temat. Scena Chełmińskiego jest jakby ukazanym z drugiej strony przedstawieniem tamtego spotkania. Młody malarz oddawał w ten sposób hołd wielkiemu realiście, nie wahał się jednak dodać kilka elementów, które ubarwiły przedstawienie i nadały mu indywidualistycznego rysu. Jednym z wątków, które Chełmiński włącza do niniejszej kompozycji, to scena myśliwska. W 1879 roku młody malarz był już niewątpliwie mistrzem tej konwencji – w tym samym roku jego obraz o tej tematyce zakupił do swoich zbiorów król Bawarii Ludwik II. Sukces Polaka odbił się wielkim echem w monachijskiej prasie. W dziele tym widoczne są również pierwsze przejawy ogromnej, kolekcjonerskiej pasji Chełmińskiego. Artysta z pietyzmem oddał szczegóły stroju i umundurowania swoich modeli. W końcu zaś w niniejszej scenie pojawia się sposób przedstawienia 149