OPIS OBRAZU
Dzieła Eugeniusza Zaka posiadają swój unikatowy charakter. Styl artysty, tak oryginalny na tle malarstwa I połowy XX wieku, wynika jednak z połączenia przez twórcę różnych, panujących ówcześnie tendencji. Od wczesnej działalności pasjonował się on doświadczeniami tzw. Szkoły z Pont-Aven oraz nabistów. Artysta zaczerpnął od nich koloryzm, płaską plamę barwną. Wielkie wrażenie sprawiło również na Zaku malarstwo włoskiego renesansu ujrzane w Luwrze oraz podczas licznych podróży. Zafascynowały go szczególnie portrety i ogólnie ujęcia postaci w dziełach Leonarda da Vinci. Rybak wykazuje wszelkie cechy tych zapatrzeń malarza. Tytułowa postać jest upozowana w teatralny, dynamiczny układ. Szczególny wyraz ma jednak twarz ukazanego bohatera. Jest ona pełna zadumy, melancholii. Ten sam charakter odnaleźć można w licznych portretach malarza. Przede wszystkim w przedstawieniach kobiet.
Rybak, kojarzony z symbolicznymi przedstawieniami Puvis de Chavannes’ a( którym bardzo inspirował się Zak), jest ukazany w zupełnie inny sposób. Nie jest on już mocarnym, pełnym szlachetnej godności biedakiem. Na obrazie polskiego artysty widnieje zaś delikatny, wręcz androgeniczny chłopak. Szyja, ręce i nogi zostały wydłużone trochę jak u Sandro Botticellego czy w rzeźbach przyjaciela Zaka, Eliego Nadelmana. O profesji modela świadczy jedynie tytuł dzieła. Chłopak przypomina prędzej tancerza, aktora, pojawiających się często na innych obrazach Zaka. W ręku trzyma fajkę niczym dystyngowany gentleman. Pozornie uboga szata o burej barwie za sprawą światłocienia zyskuje całkiem elegancką formę, miękki modelunek sprawia, że tkanina skrzy.
Motywy arkadyjskie były głównym zagadnieniem przedstawianym na płótnach Zaka. Plastyk uwieczniał francuskie wybrzeża i pejzaże, dodawał do nie zagadkowe postaci. Z czasem, w połowie drugiej dekady XX wieku dzieła malarza zaczęły mieć charakter, jak określa to Anna Wierzbicka, „ mizerabilistyczny”. Następnie wśród idyllicznych pejzaży pokazywani byli tancerze, pierroci. Postać z Rybaka zdaje się łączyć wątki z obu tych tendencji.
Ciekawie również jawi się pejzaż, ukazany za plecami tytułowej postaci. On również jest melancholijny, tak jak główny bohater. Kolory, nienaturalne zdają się nawiązywać do barw używanych przez grupę Nabistów. Są one lekko przygaszone, plama płaska, lecz mocno modelowana. O nastroju krajobrazów Zaka pisał niezwykle wnikliwie biograf artysty, Artur Tanikowski – „ melancholiczny charakter zyskuje też niekiedy pejzaż, zdarza się bowiem, że melancholia przechodzi z człowieka na naturę. Tło pejzażowe niekiedy melancholizuje scenę przez swą nierozstrzygalność, niedookreśloność. U Zaka wiąże się to z połączeniem sielskości i surowości, beztroski i tajemnicy. […] W obrazach tych nastrój radości i beztroski ustępuje miejsca niepokojącemu niedopowiedzeniu […]”.
143