Katalogi wystaw Katalog prywatnej kolekcji dzieł sztuki | Page 121
ANALIZA T WÓRCZOŚCI
Formy, nie jest potrzebna społeczeństwu. W 1924 roku,
zakończył działalność, którą uważał za prawdziwie
twórczą. Rok później założył Firmę Portretową „S. I.
Witkiewicz”. Ostentacyjne sprowadzenie sztuki do roli
rzemiosła miało charakter artystycznej manifestacji.
Witkacy pozostawił po sobie szereg autoportretów malarskich, fotograficznych i rysunkowych.
Najwcześniejszy znany wizerunek własny artysty to
niewielki olejny obraz z 1906 roku (z widokiem na
Wawel na odwrocie) oraz dwa autoportrety pastelowe.
Portrety malował do końca życia, od czasu do czasu tworzył jeszcze serie zabawnych rysunków i grafik.
Ołówkowe rysunki należą do zdecydowanie prywatnego, nieoficjalnego nurtu twórczości artysty. Zachowało
się ich ponad 220, głównie z lat 1928 — 1933. Są wśród
nich prace o zróżnicowanej stylistyce. Są to na przykład wielopostaciowe kompozycje, których bohaterami są ludzie, zwierzęta, widma, duchy, a także
postacie hybrydyczne. Często towarzyszą im komentarze, określające cechy ich charakteru, niekiedy dość
dosadnie, oraz precyzujące wzajemne relacje. Czasami
Witkacy ustosunkowywał się do warunków technicznych, pisząc o „podłym ołówku, złej podkładce i parszywym papierze”.
Przez kilkanaście lat artysta namalował kilka tysięcy portretów, które paradoksalnie, po latach, okazały się najbardziej dziś cenionymi dziełami malarskimi
Witkacego. W tym czasie porzucił również dramat
na rzecz powieści, którą uznał za „worek” który nie
może być dziełem Czystej Formy, jednakże nadaje się
dobrze do prezentowania poglądów autora.
121
Witkacy był także wielkim pasjonatem fotografii.
Zamiłowanie to, tak samo zresztą jak talent malarski i skłonności polemiczne, odziedziczył po ojcu.
Wykonywał zdjęcia sam, organizował też seanse
fotograficzne, aranżując akcje parateatralne z udziałem przyjaciół. Do najbardziej znanych należą „miny” –
fotograficzne portrety artysty wykrzywiającego twarz
w dziwacznych grymasach. W seriach zdjęć aranżowanych oraz min Witkacy wprawdzie nie był technicznym
wykonawcą zdjęcia, jednak to on pozostaje ich faktycznym autorem.
Witkacy wykorzystywał w swoich pracach zarówno doświadczenie życiowe, lektury, jak i to, co uważał
za interesujące w dziełach innych. Pisząc o procesie
powstawania obrazu twierdził, że składa się nań „cała
psychika danego artysty, wszystkie jego wspomnienia
przeżyć dawnych, cały jego świat wyobrażeń i uczuć,
który czyni to, że niezależnie od jego zdolności przeniesienia wizji w rzeczywistość jest on tym właśnie,
a nie innym Istnieniem Poszczególnym, o takim właśnie charakterze i właściwościach psychicznych”.
Chociaż dzieła malarskie, fotograficzne, rysunkowe,
literackie i filozoficzne Witkacego doczekały się szeregu interpretacji i omówieni, to nadal niełatwo jednoznacznie je zaklasyfikować. Jest to z pewnością jeden
z powodów ich atrakcyjności dla kolejnych pokoleń
odbiorców, którzy regularnie je oglądają i czytają,