AKIN ÖZDEMİR
KİMYAGER
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ
MEZUN
[email protected]
SALİSİLİK ASİT
SALİSİLİK ASİT VE SALİSİLİK ASİDİN BİTKİLER ÜZERİNE ETKİSİ
1.1. SALİSİLİK ASİT NEDİR?
T
icari üretim şekli asetilsalisilik asit (ASA) olan salisilik
asit (SA), yüksek bitkiler ve bazı mikroorganizmalar
tarafından sentezlenen bitkide mantar, bakteri ve
viral enfeksiyonlara karşı sistemik kazanılmış (SAR) direnci
uyaran ve bazı bitkilerde kuru madde miktarını arttırması ve
nitrat redüktaz aktivitesi gibi fizyolojik etkilere neden olan
hormondur.
Salisilik asit (SA), bitkilerde birçok metabolik ve fizyolojik
cevabı oluşturan ve dolayısıyla bitki büyüme ve gelişmesini
etkileyen içsel bir bitki büyüme düzenleyicisidir.
SA, lokal patojen saldırısına karşı bitki savunma cevaplarında
önemli rol oynamaktadır.
Bitkilerde hastalık direncini sağlayabilen SA, birçok stres
durumuna karşı bitki cevaplarını da düzenleyebilmektedir.
2. SALİSİLİK ASİDİN BİYOSENTEZİ
SA bitkilerde, primer metabolit olarak korizmat
gerektiren iki farklı enzimatik yol aracılığı ile
oluşturulabilmektedir (Garcion and Métraux
2006). Korizmat-kökenli L-fenilalanin, ilk olarak
fenilalanin amonyum liyaz (PAL) ile katalizlenen
bir seri enzimatik reaksiyonlarla hem kumarik
asit yoluyla hem de benzoat ara ürünleriyle SA'ya
dönüştürülebilmektedir (Şekil 1). PAL enzimi
farklı biyotik ve abiyotik stresler tarafından teşvik
edilerek, çok fonksiyonlu fenoliklerin farklı tiplerinin
ortaya çıkmasına neden olan fenilpropanoid
yolunun anahtar düzenleyicisidir (Yalpani et al.
1991). Korizmat, izokorizmat sentaz (ICS) ve
izokorizmat pirüvat liyazın (IPL) yer aldığı iki
basamaklı reaksiyonla izokorizmat aracılığıyla SA'ya
dönüştürülebilmektedir (Şekil 1) (Strawn et al. 2007).
27