• P2O5: Hamız-i Fosfor
•
P2O3: Hamız-i Fosfor
•
P3O4: Hamız-i Taht-I Fosfori
•
P2H3: Müvellidu’l-Mai Fosfori-i Evel
•
P2O5+3H20….H3PO4: Hamız-i Fosfor-i Adi
•
P2O5+2H2O……..H4P2O7:Hamız-i Pirofosfor
•
O: Müvellidü’l Humuza
•
I: İyod
•
Na :Sodiyum
•
NaI : İyod-i Sodiyum
•
Sülfürik asit: Hamız-i kibrit
•
KCl: klor-i potasyum
•
K2O: Potas
•
S: Kibrit
•
HgS:Kibrit-i zibak
•
HgO: Humz-i Zibak
•
PbSO4:Kibritiyet-i Kurşun
•
PbO: Humz-ı Kurşun
•
CO: Humz-ı Karbon
•
AlCl3:Klor-ı Aliminyum
•
Al203 :Humz-ı Alüminyum:
•
BaCl: Klor-i Baryum
•
BaS:Kibritiyet-i Baryum
•
FeS:Kibrit-i Hadid
•
MnO2:Humz-i Sani-i Manganez
Osmanlı Türkçesi’nde bileşik formülleri adlandırılırken bugün ki adlandırmanın aksine ikinci elementin
adı önce, birinci elementin adı ise sonra okunmuştur. NaCl; Klor-i Sodyum, NH4Cl: Klor Alüminyum
gibi. Asit, baz, tuz ve oksitler isimlendirilirken bugünkü isimlendirmenin aksine bileşik türü önce yazılır.
Sülfürik asit, Asit Sülfürik olarak isimlendirilmiştir.
Osmanlılar, bitkisel kökenli asitleri, elde edildikleri bitkilere göre adlandırmışlar; örneğin hamız-ı limoni
(Sitrik asit), Hamız-ı mazı (mazı asiti, yani galik asit) gibi.
Oksijen ve azot gazların insan ve havyan yaşamına etkileri dikkate alınarak isimlendirilmiştir.
Oksijen: hava-yı hayati, (Yaşam havası) şeklinde isimlendirilirken, Azot ise Hava-yı memati (öldürücü
hava) şeklinde isimlendirilmiştir.
Kükürt Elementi Kibrit olarak isimlendirilmiş ve bileşiklerinde de Kibrit olarak okunmuştur.
Kaynaklar :
1.E. Dölen, Türkiyede Kimya-II: Osmanlılarda Kimyasal semboller ve Formüller (1834-1928), TMMOB/
KMO/İst.Şb. Yay., İstanbul, 1996.
2.F. Gunergun, 14-17. Yüzyıllarda Osmanlı imparatorluğunda Kullanılan Anorganik ilaçlar, İstanbul,
1986.
3.Kimya ve Sanayi (Türkiye Kimya Cemiyeti Yayın Organı). Cilt XIX, sayı: 85-86. Mart-Haziran
1971.s:7-24
4.M.P.Crosland,Kimya dili üzerine tarihsel incelemeler,Ankara,2000.
5. (http://www.meleklermekani.com/threads/kim 儵