Mehmet Refik BAYRAM
[email protected]
OSMANLILARDA
KİMYASAL
MADDELERİN
İSİMLENDİRİLMESİ
Yüksek
Kimyager
(Van
Bilim ve
Sanat Mrkz.
Yönetici)
İLE BUGÜNÜN TÜRKÇESİNDE KULLANILAN İSİMLENDİRME
YÖNTEMLERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI
B
u çalışmada; Osmanlı Dönemi’nde kullanılan ve geliştirilen kimyasal terimler, madde formülleri,
element sembolleri ve kimyasal madde isimlendirmelerinin bugün ki kimya terminolojisiyle
karşılaştırılması yapılmıştır.
2014 yılında Milli Eğitim Bakanlığı Şura Toplantısı’nda alınan tavsiye kararına göre liselerde Osmanlıca
eğitimi verilmesi planlanmaktadır. Verilmesi planlanan bu eğitim sayesinde öğrencilerimiz, daha küçük
yaşta Osmanlıca’yı öğrenme fırsatını bulacaklar ve bu sayede atalarımızın bilime, sanata, spora verdikleri
katkıları araştırma ve inceleme şansına sahip olacaklardır. Lise eğitiminde yeni bir dönem olacağından
bu çalışmamız liseye devam eden öğrenciler için önemli bir yol gösterici olacaktır.
Dönemin büyük bir gücü olan Osmanlı Devleti’nin
askeri alandaki ihtiyaçları nedeniyle kimyayı bir
uğraşı alanı olarak mevcut kılmıştır; ama buna
rağmen basılı kaynak sayısı oldukça azdır. Osmanlılarda kimyasal simgeler, sembol, formül ve isimlendirmeleri derlemek, o dönemin kimya bilimini
bugüne taşımak ve bu konuda eksiği bulunan basılı
kaynaklara ve bilimsel araştırmalara katkıda bulunmak bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır.
Osmanlılarda kimyasal simgelemeler ve formüllerle
ilgili çalışmalar incelendiğinde Latin alfabesi dışındaki alfabeleri kullanan ulusların tümü, Latin harflerinden türeme kimyasal simgeleri değiştirmeden
almışlar, yalnızca Osmanlılar , Arap harfleri ile yeni
bir kimyasal simge sistemini geli