YÖNETİŞİM |
|||
50 |
tepkiler vermeyen bir şirkete sadakat göstermekte çok zorlanabilirler. Tepkisel etik yöntemi kullanan şirketler, etik performans için yaptıkları göstermelik davranışların yatırımcıları, müşterileri ve yetenekli çalışanları doyurmadığını geç de olsa fark edeceklerdir.
UYUM YÖNTEMİ Uyum yöntemindeki şirketler kendilerini, etik performanslarını gözetmeye ve organizasyonun tüm üyelerinin şirketin etik standartlarına sarılmasını güvence altına almaya bağlar. Etik kodu yalnızca paydaşların yatıştırılması uğruna değildir. Etik kodundan sapma olduğunda şirket, mutlaka eyleme geçer. Hatta şirket yalnızca etik ilkeleri çiğneyenleri cezalandırmayı değil, iş etiğine bağlı kalanları ödüllendirmeyi de seçebilir. Uyum yöntemi böylece etik yönetimine kural-temelli bir yaklaşımı temsil eder. Söz konusu şirketler etik ilkelere uyumu sağlamak için aktif olarak rol alır ve etik dışı davranışları silmek konusunda kararlı bir tutum sergiler. Bu tür şirketlerde etik kılavuzluk sağlamak için etik ve uyum programının yeterince ayrıntılı olmasına dikkat edilir. Bu anlayışa göre etik ve uyum programı sıkı kurallar ile örülü ve ayrıntılı olursa herhangi bir etik dışı davranışa rastlama oranı düşecektir. Bu etik yönteminde şir-
DÜRÜSTLÜK YÖNTEMI, ETIK YÖNETIMININ DEĞER TEMELLI BIR YAKLAŞIMINI IFADE EDER. DÜRÜSTLÜK YAKLAŞIMI UYUM YÖNETIMININ EKSIK OLDUĞU ALANI, YANI ETIK ILKELERIN IÇSELLEŞMESINI SAĞLAMAYI AMAÇLAR.
|
ket bu amaç için yaratılmış özel bir şirket biriminin sorumluluğuna etik ve uyum programının uygulanmasını delege edebilir. Etik yönetimi birimi, etik ve uyum programına bağlılığı güvence altına almak için gerekli prosedür ve politikaların tümü için sorumluluk üstlenir. Bu sorumluluklar eğitim, iletişim ve farkındalık çalışmaları gibi çalışanların etik ve uyum programına uymaya teşvik edilmesi süreçlerini kapsar. Programın etik performansı, gözetme, değerlendirme ve ödüllendirme amacıyla tasarlanmış olmasını gerektirir. Ayrıca çalışanların, başka çalışanların etik-dışı ya da ahlaki olarak kuşkulu davranışlarını güvenle rapor edebilmelerini sağlayan sistemler de uygulamaya konmalıdır. Burada şirketin yaptığı vurgu, uyumlu olmamanın getireceği cezadan kaçınabilmek için uyulması gereken kurallar üzerindedir; bu kuralların altında yatan etik değerleri ve ilkeleri kucaklama ve sağlamlaştırma üzerinde değil. İşte bu yöntemin sorunları da bu yüzden başlar.“ Yasaklanmaya izin vardır” anlayışı etik ve uyum programında olmayan her türlü ihlale karşı şirketi kırılgan hale getirir. Bu yaklaşım yüzünden şirket üyeleri etik kılavuzluk için yalnızca var olan kuralları izlerler. Bu durum, çalışanların sorumluluk duygusunu zayıflatır. Etik ve uyum |
programı kendisine dayatıldığı için şirketin nihai hedefi olan etik kültürünü içselleştirmekte zorluk çekerler. Bunun yanı sıra etik ve uyum programının ilkeleri, kuralları ve prosedürleri arttıkça şirket içinde bir bürokrasi oluşabilir. Çok sayıda kural olduğu için çalışanlar bir süre sonra hareket edemez hale gelebilir. Hatta ironik olarak çok fazla kural bazı zamanlarda etik dışı davranışların artmasını sağlayacaktır. Eğer işyeri çok fazla kurallar ile sarmalanmışsa, çalışanlar çoğu zaman kriz anlarında sorumluluk almaktan kaçacaklardır. Hatta bu, çoğu zaman şirket kültürü haline gelecek ve bir korku halini alacaktır. Ne kadar çok kural varsa o kadar hatalı davranışta bulunma ihtimali olacaktır. Bu durumda kurallara uymanın altında yatan saik unutulacak ve kurallar tek başlarına amaç haline geleceklerdir. Bu durumda da çalışanların etik ve uyum programında ele alınmayan gri alanlar ile başa çıkma yetenekleri zayıflayacaktır.
DÜRÜSTLÜK YÖNTEMİ Dürüstlük yöntemi, etik yönetiminin değer temelli bir yaklaşımını ifade eder. Dürüstlük yaklaşımı uyum yönetiminin eksik olduğu alanı, yani etik ilkelerin içselleşmesini sağlamayı amaçlar. Etik ilkeleri bir bürokrasi ağı ile şirkete dayatmak yerine, paydaşların hepsini ortak bir şirket değerleri kümesinde birleştirmeye çalışır. Bu bağlamda şirket paydaşlarının kılavuzluğa daha az ihtiyacı vardır. Etik yönetiminin bu yaklaşımı çok daha fazla bilgi ve uzmanlık gerektirir. Söz konusu yaklaşımın amacı şirketin etik performansının düzeyini yükseltmektir. Yalnızca etik-dışı davranışları minimize etmeye çalışmak yerine, etik davranışı proaktif olarak yükseltir. Şirket çalışanlarının etik ilkelerine sadakat konusunda
|