Etik ilkeler , kurum çalışanlarının müşteriler , meslektaşlar , hissedarlar , düzenleyici otoriteler , rakipler ve tedarik-
meslektaş�
çiler ile ilişkilerini düzenleyen ilkeler bütünüdür . Bu ilkeler iş ve işle bağlantılı kararlarda kurum çalışanlarınca dikkate alınmak zorundadır . Bu kuralların tüm çalışanlar tarafından bilinmesi ve uyulması sağlanarak , profesyonel bir çalışma ortamı yaratılmış ve kurumun itibarı güçlendirilmiş olunur . Kurumsal yapılarda yazılı olarak ilan edilen bu kurallara çalışanların uyması zorunludur . Yazılı olan bu kuralların çalışma yaşamının her alanını kapsaması ise olanaklı değildir . Çalışanların , iş yaşamı ile ilgili bir davranışında etik ilkeler açısından bir tereddüdünün oluşması halinde , aşağıdaki sorulara verecekleri yanıtlar yön tayinini sağ� sağlayacaktır . l Bu davranışım / kararım yasal mı ? l Adil ve dürüst müyüm ? l Başkalarına , bana davranılmasını arzu ettiğim gibi mi davranıyorum ? l Davranışım vicdani mi ? Bu davranışımı çalışma arkadaşlarıma , amirlerime ve düzenleyici otoritelere karşı savunabilir miyim ? l Bu davranışım çalıştığım kurumun ve diğerlerinin itibarını zedeler mi ? l Kurumun kısa ve uzun vadeli çıkarları ile bağdaşıyor mu ?
Şimdi de kurumların yazılı olarak yayınladıkları etik ilke� ilkelerin ortak ve en yaygın olanlarını ele alalım .
Gizlilik ( Confidential Information ) Kurum çalışanları iş yaşamında gerek üçüncü kişilere karşı , gerekse de kurum içi çalışanlara karşı gizlilik ilkesine uymak zorundadırlar . Kurum ve kurum müşterilerine ait bilgilerin gizli tutulması , çalışan işinden ayrılmış olsa bile uyulması gereken etik ilkelerden biridir . Kurumun “ çok gizli ”, “ gizli ” veya “ kişiye özel ” olarak belirlediği bil-
bil� gilerin gizliliğine uymak , çalışanların yükümlülüğüdür .
İçsel Bilgi ve İçeriden Öğrenenlerin Ticareti ( Inside Information and Insider Trading ) Çalışanların , kendi çalıştıkları ve bağlı firmalarının hisse senetlerini gerek kendi adlarına , gerekse de başkala� başkaları adına alıp satmaları yasaktır . Bu etik ilke ile firmanın menkul kıymetlerinin fiyatını etkileyen içsel bilgilerin kurum çalışanlarınca önceden öğrenilmesi mümkün olduğundan , bu bilginin henüz kamuya açıklanmadan kullanılarak kendisine veya başkasına menfaat temin etmesi önlenmek istenmektedir . Şirketin kâr / zarar , temettü oranı , yeni ürün , halka arz ka�
kararı , üst yönetimde değişiklik , önemli bir satın alma veya birleşme kararı gibi bilgiler içsel bilgilerdir .
Paydaşlarla İlişkiler ( Interactions with Stakeholders ) Paydaş kavramı , bir firmanın sözleşme temelli veya di-
KURUMSAL YAPILARDA YAZILI OLARAK ILAN EDILEN ETIK İLKELERE ( CODE OF CONDUCT ) ÇALIŞANLARIN UYMASI ZORUNLUDUR . ANCAK BU KURALLARIN ÇALIŞMA YAŞAMININ HER ALANINI KAPSAMASI MÜMKÜN DEĞILDIR . DOLAYISIYLA KONU ÜZERINDE DÜŞÜNMEYE DEVAM ETMEK GEREKIR .
ğer şekillerde ilişkide olduğu diğer tüm gerçek ve tüzel kişileri kapsar . Çalışanlar , müşteriler , tedarikçiler , yasal otoriteler paydaş kavramı içinde kabul edilirler . Kurum çalışanları birbirine karşı ve diğer paydaşlara saygılı ve eşit davranarak şirketin kurumsal gücüne katkı sağlamalıdırlar . Müşteriler ve tedarikçilerle ilişkiler de yasal , şeffaf , sağlam ve sürdürülebilir olmalıdır . Diğer taraftan çalışanlar , müşteriler ve tedarikçilerle ilgili bir bil-
ta�
gi paylaşımının Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu ’ na aykırılık teşkil edebileceği hususunu da göz önünde bulundurmalıdırlar bu�
.
Medya İlişkileri ( Publicity ) İlgili birim ve yöneticileri dışında veya onların onayları olmaksızın , herhangi bir çalışanın kurum adına demeç verme , görüş bildirme ve açıklama yapmaktan kaçınması gerekmektedir . Bu ilkeyle , kurumların yetkili olmayan çalışanları tarafından çelişkili ve yanlış açıklama yapmak suretiyle kurumunu zor durumda bırakmaması hedeflenmektedir .
Fırsat Eşitliği ( Equal Employment Opportunity ) Tüm çalışanlar ve potansiyel çalışanlar etnik köken , milliyet , ırk , dil , inanç , cinsiyet ve cinsel tercihleri sebebiyle ayrımcılığa uğramamalı ve eşit muamele görmelidir . Bu ilke tüm paydaşların da işle ilgili konularda ( fiyatlama , prim , bonus dağıtımı vb .) ayrımcılığa uğramamasını temin etmektedir .
Rahatsız Edici Davranışlardan Kaçınma ( Harassment ) Kurum çalışanları politik , dinsel , etnik ve cinsel konularda hoş karşılanmayacak açıklamalar yapmamalıdır . Paydaşlar veya rakiplerde fiziksel veya zihinsel rahatsızlık yaratabilecek yazılı veya sözlü davranışlara hoşgörülü davranılmamalıdır .
Kurum Kaynaklarının Amaç Dışı Kullanımı ( Company Property and Assets ) Kurum çalışanları , kuruma ait varlık ve kaynakları sadece kurumun iş ilişkileri ile bağlantılı olarak kullanmalı ve özel veya diğer amaçlarla kullanmamalıdır . Kaynak ve varlık kavramları , kuruma ait cep telefonu , mail adresi , internet hattı , bilgisayar gibi her türlü donanımı kapsamaktadır . Çalışma dönemi içinde çalışan tarafından gerçekleştirilen bir çalışma veya yayın da aksi kararlaştı� kararlaştı-
35