D O S Y A / İç Soruşturmalar
İÇ SORUŞTURMA EVRELERİNİN ANATOMİSİ
Yazı: Mesut DEMİRBİLEK, Suç Araştırmaları Uzmanı & CFE, Emekli Emniyet Müdürü
İ
20
ç suiistimaller bir şirketin ya da bir kurumun
organlarında oluşan “KANSER” hücreleridir.
Bu kanserli hücrelerin tespit edilmesindeki
en önemli kurumsal araç ise hiç şüphesiz
iç soruşturma sürecidir. Adil, tarafsız, titizlikle,
yasalara ve şirket politikalarına uygun, gizlilik
kuralları içerisinde ve profesyonelce yapılma-
sı gerekir. Aksi takdirde kurumun maddi ve
manevi değerlerine en az bu kanser hücreleri
kadar zarar vereceği gibi çalışanların bağlılığını
ve güvenini de ciddi anlamda zedeleyecektir.
Genel olarak bir iç soruşturma süreci dört ev-
reden oluşur; Onay, delil toplama & inceleme,
görüşme, raporlama. Kısaca bu süreçlerin
üzerinden geçmeden önce bir iç soruşturma-
nın amacını ve çıktılarını ortaya koyan 5N 1K
kuralını hatırlayalım, çünkü bütün soruşturma
süreci boyunca bu soruların cevabı bulunma-
ya çalışılacaktır:
l NE? Tam olarak neler suiistimal edildi ve or-
taya çıkan zarar nedir?
l NEDEN? Hangi nedenlerle suiistimal eylemi
gerçekleştirildi, suiistimalin motivasyonu ney-
di?
l NASIL? Suiistimal nasıl ve hangi yöntemlerle
yapıldı?
l NE
ZAMAN? Suiistimal ne zaman işlendi?
NEREDE? Suiistimal nerede, hangi lokas-
yonda gerçekleştirildi?
l KİM? Suiistimali işleyenin veya işleyenlerin
kim veya kimlerdi; olaydaki rolleri neydi?
l
İÇ SORUŞTURMAYA
KONU OLAN
OLAYLAR BÜYÜK
ÇOĞUNLUKLA
IHBARLARIN
SONUCUNDA
VE / VEYA
DENETIMLERDE
ORTAYA
ÇIKAR. İHBAR
KANALLARINDAN
GELEN HER IDDIAYI
HEMEN RESMI
SORUŞTURMAYA
ÇEVIRMEK DOĞRU
OLMAYABILIR.
ONAY EVRESİ
Bir iç soruşturmanın ilk evresi “ONAY”dır. Şir-
ketin prosedürlerine uygun olarak belirlenmiş
karar organlarından (Genel Müdür, ilgili YK
üyeleri, İK Direktörü vb. en az iki üst yöneti-
cinin onayı alınması önerilir) alınan yazılı onay
ile soruşturma başlar. Soruşturmayı yapacak
olan soruşturmacı(lar) da öncesinde şirketin
karar organları tarafından onaylanmış kişiler
olmalıdır. İç soruşturmaya konu olan olaylar
büyük çoğunlukla ihbarların sonucunda ve /
veya denetimlerde ortaya çıkar. İhbar kanalla-
rından gelen her iddiayı hemen resmi soruş-
turmaya çevirmek doğru olmayabilir. Onun
yerine özellikle somut değeri olmayan ihbarları
bir “ön inceleme” süreci ile araştırıp şüpheli
durumların tespiti halinde iç soruşturmaya dö-
nüştürmek daha doğru olacaktır, çünkü ihbar
kanallarından gelen iddialar bazen asılsız ola-
bileceği gibi art niyetli olarak da yapılmış olma