İÇ SORUŞTURMA EKİBİ KİMLERDEN
OLUŞMALI?
Şirket, iç soruşturmaları iç kaynaklar ile yapa-
bileceği gibi iddianın kapsamı ve özelliklerin-
den dolayı dışardan uzmanlar ile de çalışabilir.
Örneğin; ortaya atılan iddianın muhasebe ka-
yıtlarında yapılan bir manipülasyon veya ticari
rüşvet ile alakalı olması durumunda bir adli
muhasebeci, gizli verilerin çalınması ile ilgili
olması durumunda ise bir bilgisayar forensic
uzmanı ekibe dahil edilebilir.
Dışardan uzman kullanmanın en önemli ge-
rekçelerinden biri de, uyum dışı davranışı
yaptığı iddia edilen kişi veya kişilere ilişkin
yapılacak soruşturmanın tarafsız bir gözle ve
bağımsız olarak yapılması gerekliliğidir. Örne-
ğin bir şirket genel müdürünün tedarikçiden
komisyon alarak şahsi bir menfaat sağladığına
dair bir iddianın, şirketin iç denetim uzmanları
tarafından soruşturulması oldukça güç olabi-
lir, iç denetçi tarafsız kalma konusunda zorla-
nabilir. Bu nedenle tarafsızlığı ve bağımsızlığı
zedeleyecek durumların, iç soruşturma ekibi
kurulmadan önce dikkatlice değerlendirilmesi
iç soruşturmanın başarısı açısından önemlidir.
İç soruşturmaya konu olan iddianın içeriği ve
konu olan taraflar dikkate alındığında soruş-
turma ekibinde aşağıdaki uzmanlar yer alabi-
lir:
l Şirket iç hukuk müşaviri ve dış avukatı
l İnsan kaynakları uzmanı
l Bilgi işlem ve bilgi güvenliği uzmanları
l Adli muhasebeci
l Güvenlik görevlileri
l İç denetçi
l Özellikli konularda görevlendirilebilecek uz-
manlar
SORUŞTURMANIN
TAMAMLANDIĞI
YERDE HER ZAMAN
GELİŞMEYE
AÇIK ALANLAR
VARDIR. AKILLI
YÖNETİCİLER İYİ
SORULAR SORARAK
PROBLEMLERİN
KÖK SEBEPLERİNİ
ANLAR VE BUNA
GÖRE İÇ KONTROL
SİSTEMLERİNİ
GELİŞTİREREK BU
KEYİFSİZ SÜRECİ
BİR FIRSATA
ÇEVİRİRLER.
SORUŞTURMA YÜRÜTÜRKEN
KULLANABILECEĞINIZ BIR CHECKLIST
n İç soruşturmalara ilişkin politika ve prosedürler hazır mı?
n Doğru soruşturma ekibi kuruldu mu?
n Kanıtlar belirlendi mi? (çalışanlar ile görüşmeler, kağıt dokümanlar,
elektronik veriler)
n Kanıtlar muhafaza edildi mi?
n Kanunlara uygun ve etkin sorgulama teknikleri kullanıldı mı?
n Hakkında soruşturma yapılanlara titiz davranıldı mı, hakları
korundu mu?
n Sorgulama sürecinde tutarlı davranıldı mı?
n Sorgulamanın her süreci açık ve tam bir şekilde belgelendi mi?
İYİ BİR İÇ SORUŞTURMA ŞİRKETE
KAZANDIRIR; KÖTÜSÜ İSE MALİYETLİDİR
İç soruşturma süreci şirket çalışanlarının sık
karşılaşmadığı sıkıcı ve keyifsiz bir süreç. Peki
bu süreç sadece soruşturmanın sonunda “ihlal
gerçekleşmiş mi, gerçekleşmemiş mi” sorusu
ile sınırlandırılabilir mi? Tabii ki hayır. İyi bir iç
soruşturma kapsamında şirket çok soru sorar
ve muhtemelen de ders alabileceği birçok zayıf
ve gelişmeye açık alanlar ile karşılaşır.
İyi yürütülen bir soruşturma şirketin maddi
varlıklarını koruması yanında, iç yönergeleri-
nin geliştirilmesini de sağlayabilir. Örneğin; iyi
yürütülen bir soruşturma sonucunda çalınan
bir paranın kaynağı tespit edilebilir, sorumlu-
ları bulunur ve zararlar tazmin edilebilir; veya
işten çıkarılan bir çalışanın açtığı davaya karşı
savunma daha etkin geliştirilebilir ve bir daha
benzer bir uyumsuz eylemin tekrarlanmaması
için yönerge ve kontrollerde ilerleme sağlana-
bilir. İç soruşturmaların iyi bir şekilde yürü-
tülmesinin belki de en önemli faydası, şirket
çalışanlarının kanunlara ve şirket politikaları-
na uygun davranmaması durumunda, şirketin
bu davranışlara tolerans göstermeyeceği ve
en etkin şekilde cezalandıracağı mesajını tüm
şirkete vermesidir. İyi yönetilen iç soruşturma-
lar çalışanın şirkete güven ve memnuniyetini
artırırken, tersi durumlar ise güveni zedeler.
SON SÖZLER
İç soruşturma süreci, içinde birçok hassas
dengenin olduğu sıkıntılı ve zor bir süreç.
Ancak yukarıda bahsedilen konular ve bu
makalenin kapsamından dolayı bahsedeme-
diğimiz daha birçok faktör anlaşılabilirse, iç
soruşturmalar hızlı, detaylı ve kanunlara uy-
gun bir şekilde yürütülebilir. Burada anaht ar
kelimeler “planlama ve hazırlık”tır. Şirketin iç
soruşturmalara ilişkin politika ve prosedürleri-
nin olması, muhtemel bir soruşturmada kriz
anlarını asgari seviyeye indirebilir ve sürecin
daha rahat yürümesine yardımcı olabilir.
TEİD olarak, etik ve uyum programlarının şir-
ketlerin ajandalarında üst sıralara yükseldiği
bu dönemde, bu sürecin en önemli noktala-
rından biri olan iç soruşturmalara ilişkin özel
bir dosya açıyoruz. Bu dosyamızda uzmanlık-
larından dolayı iç soruşturmalara farklı açılar-
dan bakan birçok değerli uzmandan makale
aldık. Kendilerine bu kritik konuda TEİD’e
sağladıkları katkıdan dolayı teşekkür ediyoruz.
Okurlarımızın konuya oldukça geniş bir pers-
pektiften bakan bu makaleleri ilgi ile okuya-
caklarından ve faydalanacaklarından eminim.
11