18 |
DUE DILIGENCE ÇALIŞMASI DÖRT FAZDA YAPILABILIR : RISKLERIN DEĞERLENDIRILMESI ; DUE DILIGENCE PROSEDÜRLERI ; ONAY SÜRECI VE ONAY SONRASI RISK YÖNETIMI ; ÜÇÜNCÜ TARAF ILE ÇALIŞMAYA BAŞLADIKTAN SONRAKI DÖNEMDE YAPILACAKLAR . |
faturalar kesiyor veya hiç göndermediği ürünlere veya vermediği bir hizmete ilişkin fiktif fatura gönderiyor . Suiistimalci , mağdur şirkette sahip olduğu pozisyonunu şahsi çıkarları için kötüye kullanarak bu faturaların tedarikçiye ödenmesini sağlıyor . Tahsilatı yapan tedarikçi de komisyonu suiistimalciye ödüyor . Burada tedarikçi , diğer bir deyişle üçüncü taraf suiistimalin gerçekleşmesinde kritik rol oynuyor .
C ) Çıkar çatışmalarında üçüncü taraflar : Çıkar çatışması ACFE ’ nin raporuna göre ; “ Bir işveren ( asil ) adına hareket etmeye yetkili bir çalışanın ( vekilin ), çalıştığı kurumdaki profesyonel rolünün açıklanmayan ( gizli ) kişisel veya ekonomik bir faydadan dolayı işveren aleyhine etkilenebilmesi durumudur ”. Çıkar çatışmasında durum rüşvetten biraz farklıdır . Rüşvet yöntemi ile yapılan suiistimalde , suiistimalci çalışan yetkisini kendi işvereninin faydasına kullanmak yerine aldığı komisyon karşılığında üçüncü bir tarafın faydasına kullanır . Çıkar çatışmasında ise suiistimalci çalışanın ın , üçüncü taraf için değil “ kendi ya�
yararına yaptığı ” bir işlem söz konusudur . Sonuç rüşvet ile aynı olsa da , artık karşımızdaki “ üçüncü taraf ” direkt olarak suiistimalci çalışanın menfaatinin olduğu ( örneğin ortağı olduğu veya bir yakınının sahip olduğu ) bir “ üçüncü taraftır ”. Görüldüğü üzere üçüncü taraflar yapılan suiistimalin birçok farklı noktasında kendini gösteriyor .
ÜÇÜNCÜ TARAF RİSKLERİ NASIL YÖNETİLEBİLİR ? Yolsuzluk ve rüşvet yasaları üçüncü taraflara ilişkin riskleri şirketin kendi riski olarak görüyor ve şirketlerin bu risklere ilişkin önlemler almasını bekliyor . Diğer taraftan özel şirketlerde gerçekleşen suiistimallere bakıldığında içinde üçüncü tarafların olduğu birçok vaka görüyoruz . Bu noktada ne yaparsak bu riskleri ( sıfır seviyesine indiremesek dahi ) asgari seviyeye indirebiliriz sorusu akla geliyor . Bu makalede en etkin iki mücadele yönteminden bahsedeceğim : Detaylı çalışma ( due diligence ) ve ihbar .
A ) Üçüncü taraflara ilişkin suiistimal ve yolsuzluk risklerine karşı yapılan due diligence çalışması
|
Due diligence işbirliğine girilecek üçüncü tarafa ilişkin suiistimal ve yolsuzluk risk� risklerinin değerlendirmesi amacıyla yapılan bir çalışmadır . Due diligence çalışmasının tüm üçüncü taraflar için aynı kapsamda yapılması , kaynakların etkin kullanılması açısından uygun olmayacaktır . Bu nedenle risk bazlı due diligence çalışması kritik bir öneme sahiptir . Diğer bir deyişle suistimal ve yolsuzluk riski göreceli yüksek olan üçüncü taraflara ilişkin daha detaylı çalışma yapmak kaçınılmazdır . Due diligence çalışması kısaca aşağıdaki gibi dört
dili�
fazda yapılabilir . İlk fazda yapılan risk değerlendirmesine göre sonraki fazların kapsamı belirlenebilir .
Faz I- Risklerin değerlendirilmesi l Üçüncü tarafın genel olarak faaliyetlerinin anlaşılması l Üçüncü tarafın yolsuzluk ile mücadeleye ilişkin politika ve prosedürlerinin anlaşılması l Üçüncü tarafa ilişkin açık kaynaklardan faydalanılarak arka plan kontrolünün nün ya� yapılması ( background check ) - Şirketin ortakları ve üst düzey yöneticileri - Bağlı ortaklıkları ve iştirakleri - İnternet üzerinde haberlerin araştırıl� araştırılması - Üçüncü tarafa karşı açılan davalar ve iflas / iflas erteleme hususları - Gerektiği durumlarda şirket ortak ve yöneticilerine ilişkin yerel şirketlerden itibar analizinin yapılması l Hedef şirketin yöneticileri ile görüşmeler yapılması - Operasyonların detayları - Kamu şirketleri ile olan tüm bağlantılar - Kullanılan üçüncü taraflar - Hediye verme kültürü - Nakit kasa , ticari borçlar , çalışanların masrafları raporlaması ve bu masrafların ödenmesi , bordro , siyasi ve hayır işlerine ilişkin verilen hediyeler veya bağışlar - FCPA , diğer rüşvet ile mücadele yasalarına uyum programları ve prosedürleri l Kırmızı bayrakların belirlenmesi . Kırmızı bayraklara aşağıdaki hususlar örnek verilebilir : - Kamu şirket ve devlet yetkilileri ile ilişkiler
|