|
Kısaca belirtmek gerekirse: n Şirket, toplum ve çevre üzerindeki etkisini göz önünde bulundurmalıdır. n Şirket, ekonominin, toplumun ve çevrenin faydalarını gözetmeli, geliştirmeli ve yatırım yapmalıdır. n Şirket, faaliyet gösterdiği ülke mevzuatına göre hareket etmelidir. n Şirket, etik ve kurumsal vatandaşlığı teşvik etmek için paydaşlarıyla işbirliği yapmalıdır. n Şirket, ölçülebilir kurumsal ilkeleri geliştirmeli ve bunları uygulamalıdır.
Türk Ticaret Kanunu’ nun temel amaçlarından biri de şirket yapılanmasını, genel olarak, topluma ekonomik ve sosyal fayda sağlamak için bir araç olarak kullanılmasına yardım etmektir. Türk Ticaret Kanunu, şirketlerin, sadece hissedarlarına kâr sağlamak için değil, aynı zamanda, tüm toplumda ekonomik ve sosyal fayda sağlamak için de çalışmalarını teşvik eder. Bu bağlamda etik kurulu, şirketlerin, ekonomiye, iş dünyasına, topluma ve çevreye fayda sağlayıp sağlamadığını takip eden ve raporlayan mekanizmalardan biri olarak görülebilecektir. Etik kurulu, takip ve raporlama konusunda, belli görev ve sorumluluklara sahip olmasının yanında, yönetişim organına, etik ve uyum yönetimi konusunda kılavuzluk etmelidir.
ETİK KURULU NE YAPAR? Bir şirketin etik kuruluna sahip olmasının asli kıstası, ekonomi ve kamuya olan etkisidir. Bu açıdan, hisseleri borsada işlem gören her şirket, hem ekonomik etki alanının büyüklüğü hem de pay sahiplerine karşı olan sorumluluğu bakımından etik kuruluna sahip olmalıdır. Bir şirkette, etik kurulu kurmak için incelenecek kriterler; yıllık ciro, iş gücü boyutu, şirket faaliyetlerinin doğası ve kapsamı olmalıdır. Ayrıca, şirket, kendi iç dinamiklerini göz önüne alarak etik kuruluna sahip olup olmamaya karar vermelidir. Etik kurulunun üye sayısı, şirketin büyüklüğüne göre belirlenmelidir. Kurul, asgari olarak üç yöneticiden oluşma-
|
lıdır. Etik kurulunun üyelerinin görev süresi, mutlaka açık olarak belirtilmelidir. Etik kurulunun yerine getirmesi gereken sorumluluklar, Takip Sorumluluğu ve Raporlama Sorumluluğu olarak ikiye ayrılır. Etik kurulunun ilk sorumluluğu, şirket faaliyetlerinin aşağıda belirtilen beş alandaki sosyal etkisini takip etmektir. 1. Sosyal ve Ekonomik Gelişim 2. iyi Kurumsal Vatandaşlık 3. Çevre, Sağlık ve Kamu Güvenliği 4. Tüketici İlişkileri 5. İşgücü ve İşe Alım
Kurulun ikinci önemli sorumluluğu olan Etik Raporlaması, kurumdaki etik uygulamalarının performansı üzerine bilgi vermek amacı ile hazırlanır. Etik performans üzerine raporlama, oldukça yeni bir yöntem olsa da etik uygulamaların sonuçlarını göstermek açısından günümüz iş dünyasında, oldukça çok kullanılmaktadır. Etik kurulunun şirkette, etik kültürünü yerleştirmek, etik ve uyum konusunda gerekli mekanizmaları yaratmak, etik ve uyum yönetimini şirketin asli unsurlarından biri haline getirmek için çeşitli görevleri bulunur. Kurul, tipik bir etik ve uyum yönetim programını tüm yönleri ile hem yönetecek hem de gözetecektir. Bunlar dört başlıkta toparlanabilir: n Etik Risklerin Belirlenmesi n Etik Kodunun Geliştirilmesi n Etiğin Kurumsallaştırılması n Etik Performansın Yönetimi ve Takibi
Etik kurulunun faaliyetlerini gerçekleştirebilmesini sağlamak amacıyla kurula, çeşitli yetkiler verilmelidir. Kurulun takip ve raporlama faaliyetlerini tam anlamıyla gerçekleştirmesini sağlayan yetkiler kurumdan kuruma farklılık gösterebilir. Etik kurulunun, görev, sorumluluk ve yetkilerini yerine getirebilmesi için yeterli mali ve insan kaynağına sahip olması, etik kurulunun başarılı olmasını sağlayacak en önemli faktörlerden biridir. Bir şirketin karşılaşacağı ilk zorluk,
|
etik kurulunun rolünü, görevini ve sorumluluklarını açık olarak anlatabilmesi olacaktır. Etik kurulunun, hem hukuki hem de yönetişim rolleri bulunmaktadır. Hukuki bir kurul olarak, takip ve raporlama ile ilgili çeşitli yetkilere sahiptir ancak bir yönetişim kurulu olarak, etik kuruluna, yönetim kurulu gerekli gördüğü takdirde, şirketin etik performansını yönetme konusundaki sorumluluğuna yardımcı olması için daha fazla yetki verebilir.
SORUMLULUKLAR VE GÖREVLER Etik kurulunun rolü, sorumlulukları ve işleyişi ile ilgili bazı konular, şirket tüzüğünde belirtilmiş olmalıdır. Açıklığa kavuşturulması gereken en önemli noktalardan birisi de etik kurulunun, sorumluluk alanlarının ne olması gerektiğidir. Şimdi bunların üzerinden madde madde gidelim. n Etik kurulunun, şirketin karşılaşabileceği etik risklerini belirlemek, analiz etmek, takip etmek ve raporlamak ve etik riskleri azaltmak için uyarılarda bulunma sorumluluğu vardır. n Şirketin, etik ve uyum yönetimi politikalarını ve uygulama usullerini belirlemek, bunların uygulanmasını ve bunlara uyulmasını sağlamak da etik kurulun sorumlulukları arasında sayılabilir. n Etik kurulunun sorumlulukları belirlenirken kurumun, kendi kültürünü de bu sürece yansıtması beklenir. n Etik kuruluna verilen sorumluluklar kafa karıştırıcı veya eksik bir şekilde tanımlanmamalı; mümkün olduğunca, açık ve kesin olarak anlatılmalıdır. n Etik kurulunun, takip ve raporlama yapması gereken alanlar da açıkça belirtilmelidir. Etik kurulunun sorumlu olacağı alanların iyi tanımlanması, kurulun etkililiği açısından, büyük öneme sahiptir. n Etik kurulunun sorumlulukları arasında yer alan etik performansının takibi ve raporlamasında uygulanacak kriter ve referanslar da açıkça belirtilmelidir. n Etik kurulunun sorumluluğu altındaki alanlar ile ilgili mevzuatı, yasal gereklilikleri veya yaygın en iyi uygu-
|
23 |