karıştırılmıştır. Ancak mobbing, bullying’ den farklı olarak fiziksel saldırı ve tehdit anlamını içermez. Mobbing, işyerinde çalışanlar veya işverenler tarafından tekrarlanan saldırılar şeklinde uygulanan bir nevi psikolojik terördür. Kavram kimi ülkelerde direkt mobbing sözcüğü ile kullanılırken, kimi ülkelerde ise farklı kelimelerle anlatılmaya çalışılıyor. Mobbing ülkemiz doktrininde kimi zaman psikolojik taciz, kimi zaman manevi taciz, kimi zaman ise yıldırma olarak dilimize tercüme ediliyor. |
Konrad Lorenz |
|||
|
HER UYGUNSUZ DAVRANIŞ MOBBİNG SAYILIR MI? Cevap basitçe hayır. Son zamanlarda ülkemizde moda bir kavram olarak kullanılan mobbing, çalışanların kendilerine karşı haksızlık olarak yorumladıkları her durumda dile getirdikleri bir kavram olarak görülüyor. Örnek vermek gerekirse: Çalışanların özellikle düşük perfor� performans gösterdiklerinde yöneticilerinin kendisine düşük puan vermesi, fazla mesaiye kalmaları, yoğun iş yükü, yöneticinin bir�iki iki kez kendileri� kendilerini ikaz etmesi, işyerinde dedikodu olması veya yöneticinin çalışanın ismini hatırlamayıp, selam vermemesi bile çalışanlar tarafından mobbing olarak değerlendirilebiliyor ve işverenler aleyhine mobbing tazminatı davaları açılıyor. Ancak Yargıtay’ ın yerleşik içtihatlarında belirtildiği üzere,“ Bir eylemin psikolojik taciz olarak kabul edilebilmesi için, bir işçinin hedef alınarak gerçekleştirilmesi, belli bir süreye yayılması ve bu durumun sistematik bir hal alması gerekir. Belirtilen şartların gerçekleşip gerçekleşmediğinin, her somut olayda ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekir. Psikolojik tacizin nedenleri farklılık göstermesine karşın amaç, çoğu kez işçinin işyerinden ayrılmasını sağlamaktır.”( HGK., E. 2012 / 1925 K. 2013 / 1407 T. 25.9.2013)
İŞLER TERSİNE DÖNDÜĞÜNDE … Ters mobbing( reverse mobbing) ise bir mobbing’ in hiyerarşik olarak yer değiştirmiş halidir. Klasik mobbing’ de çalışanın yöneticisi tarafından yapılan sistematik psikolojik taciz eylemi, ters mobbingde bu sefer çalışan veya çalışanlar tarafından yöneticilerin işten ayrılması veya yer değiştirmesi için kasıtlı ve sistematik olarak haksız eylemler yapma durumuna dönüşmektedir. Yani klasik mobbing’ de çalışanlar yöneticiler tarafından tehdit edilirken, ters mobbingde yöneticiler yönetmekle yükümlü oldukları ekip üyeleri tarafından tehdit edilmek� edilmektedir. Yöneticilerin insan yönetimi konusunda yıllık hedeflerinin olduğu ve çalışanların hak-
|
MOBBING İNGILIZCE’ DE PSIKOLOJIK ŞIDDET, TACIZ, RAHATSIZ ETME ANLAMLARINA GELIYOR. 1960’ LARDA TERIM ILK OLARAK BIYOLOJI UZMANI KONRAD LORENZ’ IN HAYVAN GÖZLEMLERI SONUCU ORTAYA ÇIKMIŞTIR. |
larının( özellikle şirket içi şikayet sürecinin) gelişmiş olduğu özellikle global ve kurumsal şirketlerde ters mobbing’ in görülme ihtimali de artıyor. Ters mobbing’ in sebepleri olarak şunları sayabiliriz: yöneticiyle kişisel anlaşmazlık; ast-üst arasında kimyasal uyumsuzluk; ayak kaydırıp yöneticinin yerine atanma isteği; departmanda( veya daha üst seviyede) daha önce
de�
görev alan önceki yöneticinin özlenmesi; kişisel egolar ve tatminsizlik; çalışan tarafından yöneticinin adil davranmadığının düşünülmesi; terfi
yöne�
ve ödül isteği; sonradan gelen yöneticiye karşı çalışanın şirketteki konumunu güçlendirme arzusu; lobicilik veya yönetici tarafından yapılan
ar� mobbinge karşı cevap vermek.
|
TERS MOBBİNG YÖNTEMLERİ Ters mobbing olarak astların üstlerine karşı en yaygın olarak gösterdiği davranışları şöyle sıralayabiliriz: n İşleri yavaşlatma, kritik iş süreçlerinde sahte sağlık raporları alıp işe gelmeme, işleri sürüncemede bırakma n Tek başına veya diğer çalışma arkadaşlarıyla birlik olarak yönetici hakkında bir üst yöneticiye veya şirketin genel merkezine şikayet sürecini başlatma n İşlem neticesinde üstün hesap vereceğini bilerek kasti olarak hatalı işlem yapma ve / veya işi sabote etme n Görevlerini kasten unutur gibi gözükme ve önemli gelişmeleri yöneticiye bildirmeme veya hatırlatmama, kritik iş süreçlerinde yöneticiyi hataya zorlama n Yöneticinin gözetimdeki kritik belgeleri imha etme veya saklama, yöneticinin sorduğu soruları bilmesine rağmen bilmiyormuş gibi davranma |
13 |