FELSEFE |
||||
46 |
mek üzere ayrıldı. Altı ay sonra 1854 Şubatında 10 savaş gemisi ve 1600 asker ile döndü. Bir ay süren görüşmelerden sonra Kanagawa Anlaşması imzalandı. Perry’ nin seferi Japonya’ nın yalıtılmışlığına son verdi, Japonya ve Batının Büyük Güçleri arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasına, Tokugawa şogunluğunun çöküşüne ve İmparatorluk gücünün yeniden egemen olmasına götürdü. Yaklaşık iki bin yıllık tarihinin Japonya’ yı 19’ uncu yüzyılda getirdiği nokta geçmişin değiştirilmeden yinelenmesi idi. Şogunluk yönetimi altında tüm değişim, giderek bir gözdağı olarak görülen yer değiştirme bile yasaklanmıştı. Değişim sağlamlığı bozuyordu ve sonuçlarını tahmin etmek güçtü. Çalışma ve yaşama yerleri, nelerin giyileceği ve yeneceği, ne tür hediyelerin verilebileceği, giderek tuvaletlerin nerede yapılacağı bile şogunluk tarafından belirlenen sorunlardı. Normların çiğnenmesi durumunda cezalar aşırı idi ve sık sık kollektif ceza biçimini alarak suçlunun ailesinin de yok edilmesini kapsıyordu. Doğuma göre belirlenen sınıflar, samurai-köylüzanaatçı-tüccar hiyerarşisi biçiminde dondurulmuştu.( 5) Samurai despotizmi 1860’ ların sonunda devrildi( 6) ve 1868’ de Meiji restorasyonu ile imparatorluk Tokyo’ da yeniden gücünü kazandı.( 7)“ Tüm sorunların” kamu tartışması, tüm sınıfların ülke yönetimine katılması, herkes için meslek seçme özgürlüğü, geçmişin“ kötü” törelerinin terk edilmesi, imparatorluğu güçlendirmek için dünyadan bilgi aranması kabul edildi. Yabancılara karşı önceki düşmanca tutum yerini daha duygudaş bir tutuma bıraktı, ve sono joi( İmparatoru say, barbarları kov) formülü wakon yosai( Japon tini ve Batı bilimi) formülü ile yer değiştirdi. Ülke Batı ile ilişkilere ve pazar ekonomisine açıldı. Batı kurumları ve uygulamaları yalnızca politika, ordu ve endüstri alanlarında değil ama bütün bir toplum için kabul edildi. Takvim modernleştirildi, telgraf( 1869) ve posta hizmetleri( 1872) işlemeye başladı, modern gazeteler çoğaldı ve sayıları ülkede okuryazarlığın yüksekliği nedeniyle 1875’ te yüzün üzerine çıktı. Batı giysileri yaygınlaştı ve devlet memurları için zorunlu kılındı. Japonya’ nın ilk demiryolu 1872’ de |
Matthew Perry |
1853’ TE ABD KOMODORU MATTHEW PERRY, SAVAŞ GEMİLERİ İLE TOKYO( EDO) YAKINLARINDA URAGA’ YA ULAŞTI. GÖREVİ JAPONYA’ NIN 220 YILLIK YALITILMA POLİTİKASINA SON VEREREK JAPON LİMANLARINI AMERİKAN TİCARETİNE AÇMAKTI.
açıldı ve yüzyılın sonuna dek 8.000 km kadar demiryolu döşendi.( 8) Daha yirminci yüzyıl başlamadan Japonya Ulusal Meclisini kurdu ve işletmeye başladı. Büyük ve eğitimli bir iş gücü doğmuştu. Belli bir kapital birikimi ve sınırlı da olsa doğal kaynakları vardı. Teknolojisi yoktu. Donatım ve uzmanlık alanlarındaki eksikliğin giderilmesi için yabancı donatımın dışalımı yapıldı, çok sayıda Batılı uzmandan yararlanıldı, ve yurt dışında eğitilmek üzere öğrenciler gönderildi. Japonya İşleyim Devrimini kaçırmış olsa da, arkadan gelenin üstünlüğünden yararlandı, başkalarının bir yüz yıldan daha uzun bir süre boyunca pahalı yanılma-sınama yöntemleri yoluyla geliştirdiği teknolojiyi hazır buldu.( 9)
JAPONYA: TEKNOLOJİ VE ETİK İLİŞKİSİ II. Dünya Savaşının yıkımından yarım yüzyıl sonra Japonya dünyanın en büyük
|
ikinci ekonomisi oldu. Yalnızca yabancı teknolojiyi satın alan ya da kopyalayan bir ekonomi olmaktan çıktı, birçok alanda yenilikçi ve geliştirici bir öncü konumunu kazandı. Batıyı ilgilendirmesi ve çözülmesi gereken problem Japonya’ nın teknolojik gelişimini nasıl başardığı değil, ama teknolojik gelişim ile birlikte etik gelişimi de başarmış olup olmadığıdır. Sorun Japonya’ nın dışsal zor nedeniyle değil ama içsel moral gelişim dolayısıyla evrensel insan haklarını ve demokrasiyi tanıyan bir etik büyüme düzeyine erişmiş olup olmadığıdır.“ Dışsal zor” terimi Japon Anayasasının Douglas MacArthur tarafından dikte edilmiş olması, Japon devletinin egemen bir devlet olmaması, ve ülkeyi savunmak üzere ülkede bugün de ABD’ nin önemli bir askeri gücünün bulunması olgusunu belirtir. Japonya’ nın Silahlı Kuvvetleri değil ama Öz-Savunma Kuvvetleri vardır. Anayasanın 9’ uncu maddesine göre Japonya uluslararası anlaşmazlıkları çözüme bağlamak için bir araç olarak savaşa baş vurmayı sonsuza dek reddeder ve hiçbir zaman“ kara, deniz ya da hava kuvvetleri” bulundurmayacağını kabul eder. Teknolojik gelişme etik gelişmenin belirsizliği durumunda bütün bir dünya için potansiyel bir problemden başka bir anlama gelmez.
ÇİN Çin’ de ilk hanedanın İÖ 2100 sıralarında ortaya çıkmasına karşın, asıl Çin İmparatorluğu İÖ 221’ de şimdiki Çin’ i oluşturan bölgelerdeki yedi güçlü egemen devleti birleştiren ve İlk İmparator olan Qin Shi Huang tarafından kuruldu. 1912’ ye dek salt kendini yineleyen gelenek kültürünün kendi içinde tükenmesinden sonra, son Qing hanedanı ile birlikte İmparatorluk Çini ortadan kalktı( 1912) ve muazzam bir köylü nüfusu aynı gelenek kültürü ile bu kez Çin Cumhuriyeti adını aldı. Kısa bir süre sonra Cumhuriyetin salt bir nüfus kalabalığı sorunu olmadığı, bir ulusu, türdeş bir kültürü, bir duygu birliğini gerektirdiği açığa çıktı. II. Dünya Savaşının hemen ardından başlayan Çin iç savaşı ülkenin Mao önderliğindeki Komünistlerin denetimi altına alınması ile sonuçlandı. Çin Cumhuriyeti aynı nüfus ile, aynı kültürel yapı ile bu kez Çin Halk
|