|
200 milyon ABD Doları tutarındaki krediye ilişkin faiz alma hakkına sahip olan Media şirketi , kağıt üzerinde , Putin ’ in eski arkadaşlarından biri ve kızı Maria ’ nın vaftiz babası viyolonsel sanatçısı Sergey Roldugin tarafından kontrol ediliyor . 200 milyon ABD Doları tutarındaki kredi , Putin ’ e yakın kişilerin içinde olduğu ve Mossack Fonseca firması ile ilgili en az 2 milyar ABD Doları tutarındaki işlemlerin sadece bir kısmı . Gizli bir dokümandan yukarıda bahsedilen paraların bir kısmının , zamanında Rusya Devleti tarafından kontrol edilen ve Kıbrıs ’ ta kurulu VTB Bank tarafından sağlandığı anlaşılıyor .
İHBAR MEKANİZMASI VE ARAŞTIRMACI GAZETECİLİĞİN GÜCÜ Bilindiği üzere Panama Belgeleri ’ nin “ John Doe ” takma adıyla bir ihbarcı tarafından Süddeutsche Zeitung gazetesine , sonrasında konunun Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu ’ na ( ICIJ ) yansımasıyla , belgeler dünyada 100 ’ den fazla medya kuruluşu tarafından incelendi . 11,5 milyon belgenin sızdığı düşünülürse bu araştırmanın devasa bir boyutta olduğu anlaşılıyor . Belgelerin tek tek incelenmesi , bunların filtrelenmesi , birden fazla katmanlı yapıya sahip paravan şirketlerin izlerinin sürülmesi , tüm bağlantılı kişilerin tespit edilerek paravan şirketlerin gizlenen gerçek sahiplerine ulaşılması , bulguların özel veri tabanlarında işlene-
|
rek değerlendirme yapılabilecek hale gelmesi ve bize sunulması tek kelime ile büyük bir gazetecilik başarısı . Panama Belgeleri ’ nin sızdırılması , suiistimallerin tespit edilmesinde en etkin yöntem olan ihbar mekanizmasının önemini de bir kez daha gösteriyor . ACFE 2016 Küresel Suiistimal Çalışmasına göre , incelenen 2410 vakada suiistimaller % 40 ’ lık bir oranla ihbar yöntemi ile tespit ediliyor . İhbardan sonraki en etkin yöntemin % 16,5 ile iç denetim olduğu düşünülür ise ihbar mekanizmasının kritik önemi daha kolay anlaşılabilir . Panama Belgeleri , Mossack Fonseca ile ilintili işlemlerde yaklaşık 214.000 paravan şirketin kurulduğunu , servetini bu paravan şirketler aracılığıyla saklayanların içinde 140 politikacı ve kamu görevlisi , bu kişilerin aileleri ve yakın çevresi , resim galeri sahipleri , suç örgüt liderleri ve futbolcular gibi çok farklı kesimlerden gerçek kişile-
PARAVAN ŞİRKET NEDİR ?
Sertifikalı Suiistimal Uzmanları Derneğinin ( Association of Certified Examiners ) Suiistimal Rehberi paravan şirketleri , “ Genellikle bir adres haricinde gerçek bir fiziksel mekana sahip olmayan , çalışan istihdam etmeyen ve bağımsız ekonomik değer yaratmayan kurumlar ” olarak tanımlıyor . Bu özelliklere sahip şirketleri her zaman yasal olmayan veya kanun dışı işler yapan şirketler olarak görmemek gerekir . Örneğin bir paravan şirket , başka şirketlerin hisselerinin sahibi durumunda bir holding şirketi olarak veya ülkeler arası varlık transferlerinde kullanılmak üzere tamamen iş gerekliliklerinden ve yasal olarak kurulmuş olabilir . Ancak Panama Belgeleri ’ nin değerlendirildiği bu yazı kapsamında paravan şirketler , gerçek sahiplerinin finansal işlemlerini , servetlerini ve yaptıkları yolsuzlukları saklamak amacıyla kurulan şirketler olarak anılacaktır .
|
rin olduğunu ifşa ediyor . Bu şaşırtıcı rakamlar aslında paravan şirket sisteminin normal bir iş yapış şekline döndüğünü ve kurumsallaştığını da gösteriyor . Panama Belgeleri ’ ndeki rakamların sadece Mossack Fonseca ’ nın içinde bulunduğu işlemlere ilişkin olduğunu ve vergi cennetleri de dahil dünyanın bir çok yerinde yüzbinlerce paravan şirketin kurulduğu düşünürsek , ortaya çıkan bu belgelerin buzdağının sadece görünen bir kısmı olduğunu düşünmek çok da yanıltıcı olmaz sanırım .
“ ÖZDE ” DEĞİL “ SÖZDE ” UYUM SÜREÇLERİ VE ÇÖKÜŞÜN BAŞLANGICI Paravan şirketlerin kurulması ve banka hesaplarının açılması gibi faaliyetlerde müşterilerine hizmet veren Mossack Fonseca gibi aracı danışman firmalar ( hukuk büroları , bankalar , mali müşavirlik firmaları gibi ), yerel yasalar ve uluslararası sözleşmeler uyarınca şirketlerin gerçek sahiplerinin kara para aklama , vergi kaçırma , yolsuzluk ve yasal olmayan işlere karışıp karışmadıklarına dair bir inceleme ( due diligence ) yapmak zorundalar . Özellikle paravan şirketin görünür veya ismi gizli tutulan gerçek sahibi , devlet görevlisi ve bu kişilerin aileleri ile yakın çevresi gibi “ siyaset ile ilişkili kişiler ” ise ( politically exposed persons ), bu kişilerin yolsuzluğa bulaşıp bulaşmadıkları konusunda daha detaylı bir inceleme yapılması gerekmektedir . Bu durum bize gerçek sahibin isminin saklanması konusunun tamamen kontrolsüz bırakılmadığını gösteriyor . Ancak Panama Belgeleri , Mossack Fonseca ’ nın kurduğu şirketlerin arkasındaki gerçek sahiplerinin çoğunu bilmediğini gösteriyor . Örneğin 2015 yılında yapılan bir iç denetim , Mossack Fonseca ’ nın Hint Okyanusu ’ nda bir vergi cenneti olarak bilinen Seyşeller ’ de kurdukları 14.086 paravan şirketin sadece 204 ’ ünün gerçek sahibini bildiğini ortaya koymuştur . Kısaca Mossack Fonseca ’ nın kanunlara uyum noktasındaki süreci tamamen çökmüştür .
|
29 |