oranı Asya ülkelerinde %20 ile %30 arasında
yer almaktadır.
Yabancı yatırımlar açısından ise Wei, 1990’ların
14 yatırımcı ve 41 ev sahibi ülke üzerinde araştırma yaparken yolsuzluğun yabancı yatırımları
açık olarak etkilediğinin güçlü kanıtlarını buldu.
Buna göre eğer Hindistan yolsuzluk seviyesini
Singapur düzeyine indirebilirse çektiği yabancı
yatırımlar, vergileri %22 azaltsa elde edebileceği
yabancı yatırımcılarla aynı olacaktı. Birçok ülkenin çok uluslu firmaları kendi ülkelerine çekmek
için vergi teşvikleri sunduğu bir pazarda kontrol
altına alınan bir yolsuzluk, vergilerden vazgeçilmeden de daha fazla yatırımcı çekmenin mümkün olduğunu gösteriyor.
Asya ülkeleri üzerinde araştırmaları ile tanınan
Wei’ye göre, (Shang-Jin, 1997a. How Taxing is
Corruption on International Investors? The National Bureau of Economic Research Working
Paper 6030) Asya ülkeleri zannedildiği ölçüde
yatırım mıknatısları olmamışlardı. Örnek vermek
gerekirse büyüklüğünü hesaba alırsak Çin bile
doğrudan yatırımlar bakımından gücünün çok
altında kalmıştır. Çin’de yüksek yolsuzluk oranları hiç şüphesiz bu potansiyel yatırımların kaçmasında etkili olmuştur.
Peki, finans sektörleri açısından bakarsak neler
görebiliriz. Birçok ülkede finans sektörünün son
yıllarda yaşanan ekonomik krizler sırasında ne
kadar zayıf olduğu ortaya çıktı aslında. Anket
bazlı ölçümlerde Wei ve Sievers (1999) yol-
suzluk ve finans sektörünün zayıflığı arasında
açık kanıtlar bulmayı başarmışlardı. Yolsuzluk
algısının yüksek olduğu ülkelerde bankalar açısından yetersiz düzenleme ve denetim eğilimlerinin olduğu ortaya çıktı. Bu da bankacılık sisteminin devlet müdahalelerine yatkın olduğunu
gösteriyordu.
Shang-Jin Wei
Richard Zeckhauser
EĞER BANGLADEŞ,
ÜLKESINDEKI
YOLSUZLUK
ORANINI SINGAPUR
SEVIYESINE
INDIRMEYI
BAŞARABILIRSE
YILLIK KIŞI BAŞINA
DÜŞEN MILLI GELIRI
1960-85 YILLARI
ARASINDA YILDA
%1,8 ARTABILECEKTI.
Düzenlemelerin Yetersizliği ve Finansal Kurumların Denetimi
Tablo 2: Yolsuzluk ve Finansal Düzenlemelerin İç Karartıcılığı
Tayland
Japonya
Kore
Çek Cumhuriyeti
Rusya
Ukrayna
Endonezya
Venezüella
Yunanistan
Çin
Vietnam
Polonya
Meksika
Hindistan
Brezilya
İtalya Türkiye Slovakya
Ürdün
Zimbabve
İzlanda
Arjantin
Macaristan
Filipinler
Tayvan İsrail
Kolombiya
Peru
Avusturya
Mısır
Malezya
Portekiz
Şili
Finlandiya
Fransa İspanya Belçika
Lüksemburg
Hong Kong
Yeni Zelanda
Güney Afrika
Almanya
İsveç
Avustralya
Singapur
Danimarka
Hollanda
İngiltereABD İrlanda
Norveç Kanada
İsviçre
Yolsuzluk Seviyesi
EĞER BANGLADEŞ 1960’DA…
Ekonomik büyümeler açısından da benzer bir
durum söz konusu. Eğer yolsuzluk yerel veya
yabancı firmaların yatırımlarını azaltıyorsa ekonomik büyüme oranını da azaltmalıydı. Paolo
Mauro 1995 yılında yaptığı araştırmada koşullu
büyüme oranının (ülkenin başlangıç noktasına
ve büyüklüğüne göre verilen büyüme oranı) yolsuzluğu nasıl etkilediğini göstermiştir (Mauro,
Paolo, 1995. Corruption and growth. Quarterly
Journal of Economics 110).
Mauro bu açıdan dikkat çekici negatif bir ilişki
bulmuştur. Eğer Bangladeş, ülkesindeki yolsuzluk oranını Singapur seviyesine indirmeyi
başarabilirse yıllık kişi başına düşen milli geliri
1960-85 yılları arasında %1,8 artabilecekti. Bu
da Bangladeş’in 1985 yılı Gayri Safi Milli Hasılasında %50’den fazla artış anlamına geliyordu.
Araştırmalar yolsuzluğun, devlet harcamalarını
da etkileyecek bir potansiyele sahip olduğunu
açık bir şekilde ortaya koyuyor. Yolsuzluğun
fazla olduğu ülkelerde gerçek ihtiyaçlardan
çok potansiyel rüşvet verenlerin (dolayısıyla
rüşvet alanların) daha fazla para kazanabilecekleri alanlarda yatırımlar yapılıyor. Bu konudaki önemli çalışmayı da Vito Tanzi ve Hamid
Davoodi isimli iki akademisyen gerçekleştirdi.
İkili, 1997 yılında IMF için yaptıkları çalışmada
yolsuzluğun devletin harcama kalıpları üzerindeki etkilerini incelediler (Tanzi, Vito, Davoodi,
Hamid, 1997. Corruption, Public Investment,
and Growth, IMF Working Paper 97/139. International Monetary Fund, Washington ) ve bu
doğrultuda beş önemli bulguya rastladılar:
İlk olarak, yolsuzluk kamu yatırımlarının özel
yatırımların zararına artmasını sağlamaktadır
çünkü kamu harcamasındaki birçok kalem
yüksek dereceli kamu görevlilerin manipülasyonlarına elverişlidir.
İkinci olarak yolsuzluk, kamu harcamalarının
gereken faaliyetlerde kullanılmasını engellemektedir.
Üçüncü olarak yolsuzluk kamu harcamalarının
sağlık ve eğitim gibi gerekli kalemler yerine özel
yatırımcıların daha kolay gelir elde edebileceği
alanlara aktarılmasına sebep olmaktadır.
Dördüncü olarak ise yolsuzluk yüzünden kamu
19