MAKALE
kurmaya çalışmaktadır . Bu doğrultuda hızlı bir şekilde hem etik ( insan hakları , rüşvet , yolsuzluk vb .) hem de finansal açıdan ( şirket kaynaklarının kötüye kullanımı , zimmet , spekülasyonlar vb .) ilgili kaynakların kullanımı üzerinde sürekli çeşitli kontroller geliştirilmektedir .
18
Bu hızlı globalleşme trendinin etik ve finansal kontrolü bir yana , politik kontrolü de her geçen gün daha çok önem kazanmaktadır . Zira günümüzün kapitalist ekonomisinde savaşlar , topla tüfekle değil avro ve dolarla verilmekte , global para piyasalarının kontrolü hâkim devletlere bütün dünya üzerinde kontrol sağlamaktadır . Bu sebeple , bu global kaynaklar sadece özel sektör şirketleri için değil devletler için de çok önemli bir denetim konusu hâline gelmiştir . Hâlihazırda yaşanan Ortadoğu ve Rusya bölgelerindeki savaşlarda politik-ekonomik yaptırımlar önemli bir yer tutmaktadır .
Tüm bu gelişmelerin bir sonucu olarak , ABD uzun yıllar önce Uzun Kol Kanunu ( A long-arm statute ) ile ABD ’ nin , dünyanın herhangi bir ülkesinde olan ve ABD ’ yi etkileyebilecek ekonomik suçlar hakkında da yargılama hakkı olduğuna karar vermiş , buna bağlı olarak Yurtdışı Yolsuzlukla Mücadele Kanunu ’ nu ( FCPA ) yasalaştırmıştır . İlgili kanun gereği , ABD ’ de yasal bir yapılanması bulunan firmaların yurtdışı şubelerinde işlenen rüşvet ve yolsuzlukla bağlantılı suçların doğrudan ABD tarafından soruşturulacağı ve bu soruşturmaların ABD kanunlarına göre yürütüleceği hükümleri amirdir . Tüm bu gelişmeler sonucunda global firmalar , şirketlerinin dünya üzerindeki tüm şubelerini yeknesak olarak yönetebilmek amacıyla , hem yurtdışı hem yurtiçi mevzuatlara uyum ile rüşvet ve yolsuzlukla mücadele – özellikle ABD kökenli olanlar – hakkında çeşitli politikalar oluşturmuş ve bu politikaların uygulanması için ABD Adalet Bakanlığı tarafından yaratılan içtihatlar dikkate alınarak uyum yapılanmaları kurmuş , bu surette dünyadaki tüm şubelerinde bu kuralları uygulatmaya başlamıştır . Şirketlerin bu ihtiyacına cevap olarak yeni bir meslek olan uyum profesyonelliği dünyanın dört bir yanında yükselmiştir . İlgili profesyoneller , şirket politikalarını yerel mevzuatla uyum içinde yürütmek için hâlihazırda hemen hemen her sektörde çalışmalar yürütmekte ve bu doğrultuda TEID gibi meslek örgütlerinde etik üzerine fikirsel tartışmalar yaparak uyum ortamını geliştirmeye çalışmaktadır . Yukarıda kısaca tarihsel ve ekonomik olarak gelişimini açıklamaya çalıştığım 1960 ’ lardan itibaren gelişen söz konusu trendlerin üstüne , şimdi bir de bilgisayar ve yapay zekânın iş süreçlerine girmesi eklenmiş ve bu yükselişle birlikte insanların yarı otomatik sistemlerle kurduğu programların yerini tam otomasyon programları almaya başlamıştır . Tam otomasyon için yapılan çalışmalarla genelde ABD merkezli etik ve uyum eğitimleri tasarlanmış , tasarlanan bu eğitimler tercüme edilmiş politikalarla birlikte bütün dünya üzerindeki şubelere dağıtılarak şubelerde özel bir uyum görevlisinin bulunmaması ve uyum görevlisinin işlevlerinin , işbu otomasyon programları ve çeşitli mali ve prosedür kontrolleri içeren