ETİK
likle , iş etiği tecrübesi daha fazla olan ve bu tecrübelerden dersler çıkarmış küresel şirketlerin iş ortakları konumunda bulunuyor . İş etiğine ilişkin yukarıda bahsettiğim gelişmelerden dolayı , küresel şirketlerin , her ülkede olduğu gibi Türkiye ’ de iş yaparken de , kendi etik ve uyum programlarının getirdiği zorunluluklar nedeniyle , Türk şirketlerinden beklentileri oluyor . Hatta bu beklentiler sözleşmeye de eklenerek bağlayıcılık kazanıyor . Kısaca sistem , küresel ticaretin bir parçası olan Türk şirketlerinden dürüst iş yapmalarını bekliyor , “ aksi takdirde bu zincirin bir parçası olamazsın ” diyor .
Bildiğiniz üzere , Türk şirketlerinin çoğu aile şirketidir . Özellikle bu coğrafyada doğmuş ve büyümüş şirketlerin yeni nesilleri , şirket kurucularını saygı , sevgiyle , en çok da şirketi kurarken ve yeni nesillere devrederken “ dürüstlüğe ” verdikleri önemle anarlar ve bunun en değerli miras olduğunu söylerler . Buna birçok kez şahit olmuşuzdur . İnternette kısa bir arama sonucunda , Türkiye ’ nin en önemli holdinglerinden birinin kurucusunun şu sözüyle karşılaştım : “ Üstün iş ahlakı ve dürüst çalışma ilkelerine uymak , düsturumuzdur .”
14
Peki , bir soru : Yabancı şirketlerin “ Etik ve Uyum Programları ” çerçevesinde Türk şirketlerinden beklediği dürüst iş yapma kültürü , şirket kurucularının bahsettiği dürüstlükten farklı olabilir mi ?
DNA ’ larında dürüstlük olan bir nesil rahatlıkla bu beklentileri karşılayabilir . Sadece kurum içinde atılması gereken adımlar var . Zira büyüyen ve karmaşıklaşan yeni iş evreninde kimse sizin sadece sözünüze güvenmiyor . Dürüstlüğü ete kemiğe büründürmeniz , yani somutlaştırmanız gerekiyor . Örneğin ; davranış kurallarının belirlenmesi , rüşvetle mücadele programının hayata geçirilmesi , çıkar çatışmalarının yönetilmesi , hediye ve ağırlama politikalarının belirlenmesi , siyasi ilişkiler ve ihbar mekanizmaları bu konuların sadece bazıları . Bu uygulamaların çoğu , Türk iş yapma kültürüne yabancı uygulamalar . Ancak dürüstlük duygusu güçlü olan kurumlar , bu mekanizmaları kurumsal yönetim yaklaşımına ve iç kontrol sistemlerine rahatlıkla entegre edebilirler .
Konuyu tekrar güven bunalımı ve kaosa getirmek istiyorum .
Sizce Türk iş dünyasında bir güven bunalımı var mı ? Bu konuyu değerlendirmeniz için size birkaç veri sunuyorum :
Türkiye , Danimarka ’ nın birinci ve Venezuella ’ nın 128 . olduğu Hukukun Üstünlüğü Endeksi ’ nde 107 . sırada .
Türkiye , Danimarka ve Yeni Zelanda ’ nın 1 ., Sudan ’ ın ise 179 . olduğu Yolsuzluk Algı Endeksi ’ nde 86 . sırada .
Suistimal İnceleme Uzmanları Derneği ( ACFE ) tarafından yapılan araştırmaya göre , Türkiye ’ nin içinde bulunduğu bölgede en sık karşılaşılan suistimal türü % 61 ile , yolsuzluk .
Bu sonuçlar Türkiye ’ de dürüst kalarak iş yapmanın birçok zorluk içerdiğini gösteriyor . Ancak hiçbir zorluk , dürüst olmamayı seçmek için bahane olamaz , olmamalı . Eğer şirketinizin uzun yaşamasını istiyorsanız seçim yapmak zorundasınız . “ İş etiği soyut bir kavram , somutlaştırmakta zorlanıyorum ”