uygulamaları ile gerçekleştirmekte ve tüketicilerin hemen hemen yarısı mobil cihazlarında tek bir uygulamaya yer vermektedir . Bu durum , mobil uygulamaların kalitesinin önemini ve rekabetçi bir endişe olarak kullanıcıların tek kaynaktan beslenme ( single-homing ) alışkanlığını ortaya koymaktadır .
- En çok kayırılan müşteri ( EKM ) koşulları 12 , münhasırlık koşulları ve veri taşınabilirliğinin ( data portability ) engellenmesi yönündeki uygulamalar e-pazaryerleri arasındaki rekabet bakımından temel endişeleri oluşturmaktadır .
- Üçüncü taraf satıcılara yönelik ayrımcı muameleler ve haksız ticari koşullar , platform içi rekabet bakımından temel endişeleri oluşturan uygulamalardır .
- Platformların hibrit yapısı , kendi satışlarını kayırmalarına yol açabilmekte , bunun yanı sıra üçüncü taraf satıcılar arasında ayrımcılık yapılmasını da tetikleyebilmektedir . Diğer yandan platformların sahip olduğu asimetrik güç , üçüncü taraf satıcılara ticari koşulları dikte etme imkânı tanımakta olduğundan satıcıların sömürülmesi endişesini doğurmaktadır .
9
Rekabet Kurumu , bu rapor kapsamında piyasa dinamiklerine , rekabetçi endişelere ve çözüm önerilerine ilişkin olarak aşağıdaki öncül tespitlere ve görüşlere yer vermiştir :
- E-pazaryerlerindeki yüksek giriş engelleri yoğunlaşmalara yol açmakta ve pazarın kendi kendini düzeltme şansını ortadan kaldırmaktadır . - Pazaryerleri içerisinde Trendyol yaklaşık % 40 ’ lık pazar payı ile Hepsiburada ’ nın önünde piyasaya ağırlığını koymakta , üçüncü sırayı ise % 10 ’ luk pazar paylarıyla N11 ve Gittigidiyor paylaşmaktadır .
- Amazon ’ un Türkiye pazarında henüz önemli bir büyüme elde edememesi , küresel anlamda güçlü olmanın yerel rekabette de her zaman güçlü olmak anlamına gelmeyeceğini göstermektedir .
- E-pazaryerleri çok büyük oranda hibrit yapıda 11 faaliyet göstermektedir .
- Tüketiciler , çevrimiçi alışverişini büyük oranda mobil
- Tüketiciler , ücret karşılığında sunulan hizmetlere ilişkin hassasiyeti veriler bakımından göstermemektedir . Esasında verilerin bir ödeme olarak görülmesi gerektiğinden hareketle , platformlarca aşırı veri toplanması tüketicinin sömürülmesi olarak değerlendirilebilecektir .
- Yapısal olarak önemli pazara giriş engelleri bulunması nedeniyle , yeni girişlerin oldukça az olmasına ilaveten , öldürücü devralma gibi yöntemlerle piyasadaki etkin rekabet ortamı zarar görebilecektir . Böylelikle tekel haline gelen platform , inovasyonu yavaşlatabilecektir .
Rekabet Kurumu , pazar yapısına ilişkin yer verdiği bu tespitlere ve pazardaki rekabetçi endişelere yönelik olarak ( i ) ikincil mevzuatın gözden geçirilerek güncellenmesi , ( ii ) “ Platform Davranış Kodu ” düzenlemesinin hayata geçirilmesi ve ( iii ) “ geçit bekçileri 13 ” ne yönelik bir yasal düzenleme yapılması şeklinde üç temel çözüm önerisi getirmiştir . Bu kapsamda ikinci mevzuat düzenlemesiyle , mevcut rekabet hukuku kurallarının platformlar bakımından uygulanmasındaki belirsizlikleri ortadan kaldırmak ve uygulamayı güçlendirmek amaçlanmaktadır . İkinci olarak “ Platform Davranış Kodları ”, sektörün geneline hâkim asimetrik pa-
11
Hibrit yapı , e-pazaryeri platformunun hem üçüncü taraf satıcılara ev sahipliği yaptığı hem de doğrudan kendisinin ürün satışı gerçekleştirdiği yapıyı ifade etmektedir .
12
EKM koşulları , dar ve geniş EKM koşulları olarak ikiye ayrılmaktadır . Dar EKM koşulunda , kayırılan müşteriye fiyat bakımından garanti veren şirket , yalnızca kendi satış kanalında o ürünü daha ucuza sunamamaktadır . Geniş EKM koşulunda ise kayırılan müşteriye fiyat bakımından garanti veren şirket , kendi satış kanalının yanı sıra , kayırılan müşterinin rakibi olan şirketlere de daha uygun fiyat verememektedir .
13
Raporda “ gate-keepers ” kavramı yerine kullanılmaktadır .