KRİZ
Görsel www.freepik.com sitesinden alınmıştır.
22
manın sonuçlarını göz önünde bulundurursak içinde bulunduğumuz
kriz döneminin suistimalciler için nasıl fırsatlar
yaratabileceğini kolaylıkla tahmin edebiliriz.
Strateji Değişiklikleri
Yaşanan derin kriz ve gelir kayıpları, şirketlere COVID-19
döneminde ve sonrasında nasıl iş yapacaklarını düşündürüyor.
Yeni iş yapma şekilleri, bazı şirketler için önemsiz
seviyede kalırken bazıları içinse radikal ve stratejik değişiklikleri
tetikleyecek. Stratejik değişim ise kuvvetle muhtemel
şirketlerin süreçlerinde ve iç kontrol sistemlerinde birçok
değişime neden olacaktır. Eğer süreçler ve iç kontrol sistemi,
yeni iş yapma şekillerine uygun biçimde tasarlanarak veya
revize edilerek strateji ile uyumlu hâle getirilmezse yine suistimalciler
için eşsiz fırsatlar ortaya çıkabilir.
Örneğin; Airbnb yönetimi, 2020 cirosunun 2019 yılının yarısından
dahi daha az olacağını görmesi, seyahat kısıtlaması
ve daha da önemlisi seyahat başladığında nasıl bir ortamda
yapılacağını tahmin edememesi nedeniyle toplam 7.500 çalışanının
%25’ini işten çıkarma ve işlerinde çok önemli stratejik
değişiklikler yapma kararı aldı. Veya bazı restoranlarda
sosyal mesafenin korunması ve virüs riskinin azaltılması
için özel camlı bölümlerde müşteriye hizmet edilmesi veya
masalarda müşterilerin arasına şeffaf bloklar konulması gibi
yaratıcı çözümler üretildiği görülüyor. Değişimin olduğu şirket
ister Airbnb gibi büyük ölçekli olsun isterse küçük ölçekli
bir restoran, stratejik değişiklikler süreçlerde ve iç kontrollerde
yapılandırılmazsa suistimallere karşı kırılganlık artabilir.
1930’lu yıllardaki büyük buhranda işsizlik oranı 3 yaklaşık
%25 olan Amerika’da, Nisan 2020 döneminde 4 resmi
veriler %14,7’yi gösterirken resmi olmayan verilere göre
işsizlik oranı %20’dir.
Kriz Dönemlerinde Değişen İnsan Davranışları
ACFE, iki yılda bir yaptığı araştırmada suistimal vakalarındaki
suistimalciler tarafından sergilenen davranışsal kırmızı
bayrakları inceliyor. 2020 raporunda vakaların %42’sinde
“gelirin üzerinde yaşam tarzı”, %26’sında ise “finansal zorluklar”
en önemli kırmızı bayraklar olarak belirlenmiş. Ayrıca
suistimalcilerin %61’i suçlarını işlerken mali sıkıntı belirtileri
gösterirken, %30’u suçu işlerken işleri ve tazminatları
konusunda endişe taşıyor. 5
Bu kriz ile hem şirketlerin hem de bireylerin gelir seviyelerinin
düşeceği kesin. 1930’lu yıllardaki büyük buhranda
işsizlik oranı yaklaşık %25 olan Amerika’da, Nisan 2020 döneminde
resmi veriler %14,7’yi gösterirken resmi olmayan
verilere göre işsizlik oranı %20’dir. Türkiye’de Mart ayında
açıklanan resmi işsizlik oranı %13,7 6 ancak resmi olmayan
verilere göre bu oranın daha yüksek olduğu bilinen bir gerçek.
İşini kaybetmeyen çalışanların maaşlarının da krizin
uzun sürmesi durumunda şirketlerin yaşadığı ekonomik
zorluklardan dolayı düşmesi olası. Rekor seviyede artan işsizlik
ve iş hayatının ne zaman normale döneceğine ilişkin
belirsizlik, suistimal yapma baskısını oldukça yükseltecek ve
daha önce yapılması uygun görülmeyen davranışların rasyonelleştirilmesi
kolaylaşacaktır.
Bunun yanında gelir seviyesi üzerinde yaşama arzusu ve
hırsı taşıyan açgözlü suistimalciler ise azalan gelirlerini kabullenmeyecek
ve artan suistimal fırsatlarını değerlendirecektir.
Teknoloji ve Siber Güvenlik
Özellikle evden çalışma modeline hızlı geçişle, teknolojik alt
yapısı yeterli olmayan veya siber güvenlik riski taşıyan şirketlerde
veri hırsızlığı artabilir.
3 https://www.thebalance.com/unemployment-rate-by-year-3305506
4 https://www.bbc.com/news/business-52591262
5 https://www.acfe.com/uploadedFiles/ACFE_Website/Content/covid19/Importance%20
of%20Anti-Fraud%20Efforts%20Document.pdf
6 https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/issizlik-rakamlari-aciklandi/1772668