Görsel www.graphic.com.gh sitesinden alınmıştır.
Daha sonra kötü haberler peş peşe
geldi. 5 ay içerisinde Lion Air’e ve
Etiyopya Hava Yollarına ait iki Boe-
ing 737 Max düştü. Her iki kazada da
bütün yolcular hayatını kaybetti. Ger-
çekleşen iki kazanın da benzerlikler
göstermesi üzerine gözler Boeing’e
döndü. Boeing’in CEO’su da kazaların
bir yazılım hatası yüzünden olabile-
ceğini söyleyerek yazılımın yenilene-
ceğini duyurdu. Boeing 737 MAX’lara
ise tüm dünyada uçuş yasağı konuldu
ve soruşturma açıldı
Peki uçakların düşmesinin
sebepleri ne idi?
Pilotlar MCAS sistemi konusunda ye-
terli bilgileri bulunmuyor. MCAS veri-
lerinin pilotların verdiği komutların
yerine geçeceği konusunda haberleri
yok. Boeing firması MCAS verilerinin
pilotların girdilerinin yerine geçeceği
konusundaki riski havacılık termino-
lojisinde Major Failure olarak belirle-
miş. Bu da havacılıkta 100 binde bir
gerçekleşme ihtimali olan ve ciddi
yaralanma ya da ölümcül görülme-
yen durumlar için bir sınıflandırma.
Böyle bir sınıflandırma yapılınca pi-
lotlara eğitim verilmesi gerekmiyor.
Böylece uçağın havayolları için mali-
yeti azalıyor. Bu da uçağa olan ilgiyi
arttırıyor.
Lion Air uçağında, yapılan tespitlere
göre, MCAS’ın veri aldığı sensör, daha
uçak havalanmadan önce açıyı yanlış
ölçüyor ve uçaktaki iki sensör ara-
sında 20 derecelik fark var. Normal-
de MCAS iki sensörü karşılaştırsa,
problem olduğu fark edilecek. Ancak
MCAS inputu tek veriyi tek sensörden
aldığı için problem fark edilmiyor.
Tek sensörden alma sebebi ise eğer
iki sensörden alırsa bu durum ha-
vacılık terminolojisinde “Hazardous
Failure” girecek bir durum oluşturu-
yor. Bu durumda da pilotlara bununla
ilgili eğitim verilmesi gerekiyor. Oysa
uçağın en önemli satış stratejilerin-
den biri pilot eğitimlerinin olmaması
olarak görülüyor. Bu yüzden eğitim-
den kaçmaya çalışıldı.
Boeing 737 MAX uçağının pilotları-
na, ciddi bir değişiklik beyanı yapıl-
madığı için, sadece i-Pad üzerinden
kısa eğitim veriliyor. Dolayısıyla bu
durumda eğitim masraflarından da
kısılmış oluyor.
Bir Avrupa firması olan Airbus ile
Amerikan firması olan Boeing’in
rekabeti biliniyor. Boeing’in gü-
venlik sertifikasını hızlı ve kolay
olarak Amerikan FAA’dan alması
dikkat çekiyor. ABD Ulaştırma Ba-
kanlığı (DOT), Lion Air kazasından
sonra FAA hakkında bir soruşturma
başlatıyor. Bakanlık, 737 MAX’in gü-
venlik sertifikasını nasıl bu kadar ko-
lay aldığına dair cevaplar arıyor.
Burada aslında herkes için ders alın-
ması gereken temel sorun; sivil ha-
vacılık sektörü gibi regülasyonların
çok sıkı tutulduğu ve kontrol edildiği
bir sektörde bile etik konusunun göz
ardı edilmesinin ne gibi sonuçlar do-
ğurduğu olmalıdır. Sadece mevzuata
veya düzenlemelere uymanın yeterli
kalmadığının ve bu yetersizliğin de
sonuçlarının çok ağır olarak ortaya
çıkması bütün sektörlerin alması ge-
reken bir ders olmalı. Mevzuata uyu-
mu bir şekilde sağlayarak etik fak-
törlerin göz ardı edilmesi belki daha
fazla kâr doğal olarak da daha az
masraf etmek demektir.Fakat bunun
sonucunda ortaya çıkabilecek bir gü-
venlik zafiyetinin sonuçları hem in-
sanların hayatına hem de şirketlerin
itibarına mal olabilecektir.
7