MAKALE
36
Mutabakattan beri bu soru soruluyor: Bu çapta bir yolsuzluğu kendi kendine rapor etmemeye karar veren Rolls-Royce bir DPA edinebiliyorsa, başkalarını bunu yapamaya ne teşvik edecek? SFO, soruşturma başladıktan sonra şirketin sağladığı işbirliği düzeyinin, erken aşamadaki bir“ kendi kendini rapor etme” den farklı görülmemesi gerektiğini iddia etti. Sir Brian Leveson ise“ yapılan işbirliği olmadan ortaya koyulacak olana kıyasla çok daha kapsamlı( ve başka türde)” bir yardım sağlandığını belirterek şöyle devam etti,“ Şirket, herhangi bir zaman, yargı yetkisi veya iş alanı sınırlaması olmadan, kendi usulsüz faaliyetlerini açığa çıkarmak için bundan daha fazlasını yapamazdı.” Mutabakattan beri bu sözler, SFO’ nun üst düzey yetkilileri tarafından sürekli tekrarlanırken, Yolsuzluk ve Rüşvet Bölümü Başkanı Ben Morgan 7 Mart 2017’ de yaptığı bir konuşmada ısrarla, kendi kendine rapor etmenin ölmediğini belirterek şunları söyledi:“ Olanları düzeltmek için Rolls-Royce’ un yapabileceği başka çok bir şey yoktu”. Ayrıca yolsuzluğun içinde yer alan üst düzey yönetimin artık şirkette olmaması ve davanın mahkemeye götürülmemesi sayesinde masraflardan tasarruf edilmesi de SFO’ nun DPA teklif etmesindeki etkenlerdi. Bir mahkumiyetin, kamu ihalelerinden çıkarılması ve rekabetin bozulması dahil olmak üzere, Rolls-Royce( ve üçüncü taraflar, İngiliz savunma sanayi ve milli ekonomik çıkarlar) üzerinde yaratacağı daha kapsamlı etkiler, yargılamada incelendi ama kararda belirleyici unsurlar olarak göz önünde tutulmadı. Rolls-Royce’ un, soruşturmaya yardımcı olma kararlılığının göstergeleri olarak( ve SFO’ nun ve İngiltere’ deki diğer kurumların yürüttüğü gizlilik karşıtı kampanyaya uygun şekilde) görüşme notları belgesi üzerindeki gizlilik imtiyazından feragat etmesi,“ milyonlarca” elektronik belgeyi erişime açması, bu kayıtların bağımsız gizlilik incelemesini kabul etmesi ve gizlilik ve ilgililik açısından materyalin otomatik incelemesinin yapılmasını kabul etmesi, muhtemelen göz önünde tutulan daha güçlü unsurlardı. Son yıllarda yasal gizlilik imtiyazına savaş açan SFO, sadece bu yolsuzluk soruşturmasında Rolls-Royce’ dan feragat almadı. Bundan önce de Barclays bankasından, mali kriz sırasındaki acil sermaye artırımı hakkında bankanın Katar’ la yaptığı düzenlemelerle ilgili belgeler için feragat almıştı. Yakın zamanda SFO, İngiliz Yüksek Mahkemesi’ nde Eurasian Natural Resources Corp.( ENRC, artık Eurasian Resources Group) karşısında bir zafere imza attı.
ENRC ve SFO’ nun Gizlilik İmtiyazına Karşı Saldırısı 2013’ te SFO, ENRC’ nin Kazakistan ve Afrika’ da rüşvet verdiği yönündeki suçlamalarla ilgili bir soruşturma başlattı ve Şubat 2017’ de Financial Times, SFO’ nun bir hukuk davası aracılığıyla ENRC’ yi dört kategorideki materyalleri teslim etmeye zorladığını açıkladı: Kategori 1: Firmanın o dönemdeki kurum dışı avukatlarının, Ağustos 2011 ve Mart 2013 arasında( SFO soruşturmasının
LEVESON,“ BELGELERI INCELERKEN ILK TEPKIM, GERÇEKTEN ÇOK BÜYÜK MIKTARLARDA YOLSUZLUKLARIN YAPILDIĞI BÖYLE BÜYÜK BIR SUÇUN KAPSAMINDA ROLLS-ROYCE’ A DAVA AÇILMAYACAKSA BAŞKA HANGI ŞIRKETE AÇILACAK DIYE DÜŞÜNMEK OLDU” DIYOR.
başlamasından önce) kendilerine bireyler tarafından( çalışanlar dahil) sunulan kanıtlarla ilgili aldıkları notları içeren 184 belge. Kategori 2: Adli Risk Birliği( Forensic Risk Alliance- FRA) tarafından, ENRC hesaplarının defter ve kayıtlarıyla ilgili Mayıs 2011 ve Ocak 2013 arasında çeşitli yetki bölgelerinde yürütülen incelemenin parçası olarak toplanan materyaller. Kategori 3: Kurum dışı avukatları tarafından 14 ve 15 Mart 2013’ te ENRC’ nin yürütme kuruluna ve yönetim komitesine sunulan,“ gerçek delil belirten veya içeren” belgeler. Kategori 4: Ağustos 2014’ te firmanın yeni kurum dışı avukatları tarafından belirlenen, FRA raporları ve kurum içi e-posta yazışmaları olan 17 belge. Yüksek Mahkeme’ de Hakim Andrews, cezai takibatlar için dava gizlilik imtiyazının kapsamının ele alındığı ilk davada, SFO’ nun suçu soruşturma ve kovuşturma kapasitesinin kamusal yararına işaret etti ve istenen materyallerin soruşturma için değerli belgeler olmasının muhtemel olduğunu belirtti. Hakim, ENRC’ nin, kovuşturmayı sadece bir olasılık değil, çok muhtemel bir durum haline getiren koşulların farkında