SOSYAL PSİKOLOJİ |
|||
18 |
ve düşmanca davrandığı görülür. Birbirilerine aşağılayıcı lakaplar takarlar, karşılıklı küfürler ederler ve kaba davranışlarda bulunurlar. Bu arada her iki grup da kendi içlerindeki ufak tefek sorunları bir kenara bırakarak daha sıkı kenetlenirler. Her iki grup da kendi grubunun daha başarılı, iyi ve dürüst olduğunu öne sürerken karşı grubu her daim kötülerler. Daha sonra Şerif ve ekibi aralarında devamlı sorun çıkan iki gruba dört gün sürecek ve çeşitli spor etkinlikleri olan bir turnuva yapmayı önerirler. Kazanan grup hem kupa hem de çeşitli ödüller kazanacaktır. Kartallar ve Akbabalar arasındaki kutuplaşma giderek artar. Oyunlarda büyük hırsla yarışırken karşı takıma da hakaret etmeye devam ederler. Gerginlik o kadar artar ki iş birbirlerinin bayraklarını yakmaya ve kavgalara kadar gider. O kadar çok kavga çıkar ki Şerif ve ekibi neredeyse deneyden çok kavga eden çocukları ayırmakla uğraşırlar.
DÜŞMANLIK NASIL BİTER? Bundan sonra deneyin üçüncü kısmı başlar. Bu kısımda araştırmacılar iki grup arasındaki çatışmayı nasıl sonlandırabilecekleri konusu üzerine çalışırlar. Grupların barıştırılması için taraflara beraber film izlettirilir, çeşitli sosyal etkinliklere beraber katılmaları sağlanır. Fakat her şey nafiledir. İki grup arasındaki gerginlik ve çatışma bir türlü
|
ŞERIF’ IN DENEYINDEN BIZIM ÇIKARACAĞIMIZ EN ÖNEMLI DERSLERDEN BIRI, ÇALIŞANLAR ARASINDA REKABETI KONTROLSÜZ BIR ŞEKILDE ARTIRMAK YERINE, ÇALIŞANLARI ORTAK NOKTALARDA BULUŞTURMANIN YOLLARI ÜZERINE ÇALIŞMAK OLABILIR. |
azalmaz. Ortak yemeklerde bile kavgalar çıkmaktadır. İki grup arasındaki temasların gruplar arasında kurulmuş düşmanlığı azaltmadığı ortaya çıkar. Her iki grubun da birlikte yapmasalar da mutlu olacakları etkinlikler aralarındaki düşmanlığın bitmesini sağlamamıştır. Araştırmacılar bu kez, grupların her birinin tek başına yapamayacağı, iki grubun işbirliğini gerektiren hedefler ile iki grubun arasını düzeltmeyi deneyeceklerdir. Böylece araştırmacılar iki grubu başka bir bölgeye götürürler. Burada çocuklara su şebekesinin tahrip edildiğini ve ancak birlikte çalışırlarsa tamir edebileceklerini söylerler. İlginç bir şekilde gruplar elbirliği ile su şebekesini tamir ederler. Barış için ilk adımlar atılmıştır. Daha sonra gruplara film izleyebilmeleri için para birleştirmeleri gerektiği söylenir. İki grup parayı işbirliği ile kolayca toplamayı başarır. Bu iki sorunun çözümü grupları birbirine yaklaştırır. Artık beraber yemek yiyor ve daha az kavga ediyorlardır. Araştırmacılar çocuklara yeni problemler sunar ve çocuklar bütün problemleri çatışma yaşamadan işbirliği ile aşarlar. Gruplar arası çatışmanın toplumsal işbirliğini etkin biçimde engellediğini öne süren Muzaffer Şerif’ e göre, grupların olağandışı amaçlara yönelik çalışmaları bir süreç niteliği kazandığında, bir süre sonra olumlu bir“ birikim” ortaya çıkabiliyordu. Muzaffer Şerif’ in Gerçekçi Çatışma ismini verdiği kurama göre, temel olarak, birey ve grupların arasındaki ilişkiyi ortaya konan amaç ve hedefler belirlemekteydi. Ortak çaba ile başarılabilecek hedefler için bireyler veya gruplar işbirliği yapmaya daha fazla meyilli iken, hedefe ulaşmak için birey ve gruplar arasında koyu bir rekabetin yaşanması gereken ve sadece bir tarafından kazanacağı durumlarda birey ve grup ilişkileri krize girmekteydi. Bu deneyden çıkan en önemli derslerden biri, çalışanlar arasında rekabeti kontrolsüz bir şekilde artırmak yerine, çalışanları ortak noktalarda buluşturmanın yolları üzerine çalışmak aslında. Birimlerin rekabetinin sağlayacağından daha çok birimler arasındaki uyumun sağlayacağı faydalar üzerine yoğunlaşılması gerektiği çok açık. Hatta bu tüm sektör için de geçerli olabilir. Şirketler rakipleri ile didişmek yerine aynı gemide olduğunu unutmamalı ve ortak hedeflere yönelmeyi denemeliler. 4 |