Çıkar çatışmalarının etkin yönetimi, yalnızca dışsal veya içsel zararlardan korun-

mel unsurundan biridir Smith, emeği

“ zenginliğin kaynağı” olarak tanımlar

ve değişim değerinin belirleyicisi ola-

mayı değil, aynı zamanda iş ortamının daha etik, adil ve

rak emek miktarını öne çıkarır. Ricardo

ise emek-değer teorisini geliştirerek,

şeffaf bir hale getirilmesini de

bir malın değerinin onun üretiminde

harcanan emek miktarına dayandığını

sağlamaktadır.

savunur.

Marksist Kuramda emek ise büyük

miş bir“ meta” haline gelmiştir.

önem kazanır. Karl Marx, emeği yalnızca

ekonomik bir faaliyet olarak değil,

Emek Türleri

insanın doğayla kurduğu yaratıcı ilişki

Emeğin niteliği, tarihsel bağlama ve

olarak tanımlar. Ancak kapitalist sis-

üretim ilişkilerine göre değişiklik gös-

temde bu yaratıcı süreç yabancılaşır ve

terir. Ancak genel kabul gören belli başlı

44

işçi emeğini, karşılığında yaşamını sürdürebilmek için satmak zorunda kalır. Marx’ a göre emek ikiye ayrılır:

emek türleri şunlardır:

Fiziksel Emek( Bedensel Emek); kas gücüne dayanan, genellikle elle yapılan

Yaratıcı Emek; sanat, tasarım, yazarlık gibi alanlarda ortaya çıkan ve özgün üretim içeren emektir. Genellikle üreticinin kişisel özgünlüğünü içerir.

Soyut emek( abstract labor): Tüm emek türlerinin ortak ölçü birimi haline gelerek piyasada değişim değerini belirler.

Somut emek( concrete labor): Belirli bir mal veya hizmeti üretmek için harcanan belirli emek türüdür( örneğin bir

üretim süreçlerinde yer alan emektir. Tarım, inşaat, sanayi gibi alanlarda görülür.

Zihinsel Emek( Entelektüel Emek); düşünme, planlama, karar verme ve analiz gibi bilişsel süreçleri içeren emektir. Öğretmenlik, mühendislik, ya-

Dijital Emek, sosyal medya içeriği üretimi, kullanıcı verisi oluşturma ya da algoritma üzerinden yapılan işler gibi dijitalleşen üretim biçimlerini kapsar. Çoğu zaman gönüllü ya da farkında olunmadan yapılır( örneğin bir platformda kullanıcı verisi üretmek).

marangozun el emeği gibi).

Marx’ ın analizinde, emek yalnızca ekonomik üretimin temeli değil, aynı zamanda sınıf mücadelesinin, sömürünün ve kapitalist tahakkümün de merkezindedir.

Liberal kuramda emek ise, bireyin sahip olduğu bir“ faktör” olarak ele alınır. Neoklasik iktisatçılar emeği,“ maliyet-fay-

zılım geliştirme, akademik faaliyetler bu kapsamdadır.

Duygusal Emek; çalışanın belirli duyguları hissetmesi ya da bastırması beklenen ve bu doğrultuda davranışlarını yönetmesi gereken emek biçimidir. Özellikle hizmet sektöründe( sağlık, çağrı merkezi, otelcilik vb.) yaygındır.

Görünmeyen Emek; genellikle kadın-

Görünmeyen Bir İş Yükü: Duygusal Emek Bu emek türlerinden belki de en az dikkat çekenlerinden biri duygusal emek. Bugün iş dünyasında başarılı olmanın yolu sadece deneyim, bilgi ve beceriden geçmiyor. Artık çalışanlardan,

da” dengesine göre arz eden rasyonel

lar tarafından ev içinde, karşılıksız yü-

bireylerin tercihi olarak görürler. Bu

rütülen temizlik, bakım, yemek yapma

yaklaşıma göre birey, zamanını çalışma

gibi faaliyetleri kapsar. Piyasa dışında

ve boş zaman arasında rasyonel biçim-

kalır ama ekonomik sistemin devamlı-

de dağıtır. Emek burada toplumsal bağ-

lığı için vazgeçilmezdir.

lamından soyutlanmış, bireyselleştiril-