INmagazine 36. Sayı INmagazine Sayı 36 | Page 40

MAKALE
şirketler için sürdürülebilirlik raporla-
araçlarının başında , Ekonomik İşbir-
ması uygulaması zorunlu hale geldi .
liği ve Kalkınma Örgütünün ( OECD )
taraf ülke şirketlerine bir tavsiye ni-
Sürdürülebilirlik dışında , sorumlu iş
teliğinde hazırladığı “ Çok Uluslu Şir-
anlayışı yaklaşımını gönüllülükten
ketler Rehberi ” ve 2018 yılından bu
zorunluluğa taşıyan ikinci kavram da
yana rehberin ayrılmaz bir cüzü haline
küresel değer / tedarik zincirleri . Ulus-
gelen Özen Yükümlülüğü / Teknik De-
lararası yatırım ve ticaretin omurgası
ğerlendirme Rehberi gelmekte . Teknik
haline gelen tedarik zincirleri , ülkemiz
Değerlendirme , firmaların kendi teda-
ekonomisinin katma değer üretimi ve
rik zincirleriyle ilgili kapsamlı bir risk
dış ticaretini de şekillendirmekte . Son
analizinin yapılması ve firma genelin-
yıllarda ana ticaret ortaklarımız olan
de uygulanan risk yönetim sisteminin
ekonomilerde , sorumlu iş yapmaya yö-
temel bir parçası haline getirilmesini
nelik alınan yasal / düzenleyici tedbir-
ifade eder .
ler , sorumluluk anlayışının benimsenmesini
kaçınılmaz kılmakta . En güncel
İlk kez 1976 yılında oluşturulan Reh-
örneklerden Alman Tedarik zinciri Yasası ve Avrupa Birliği Kurumsal Sürdü-
ber , taraf hükümetlerce çok uluslu şirketlere yönelik sorumlu işletme
Örneğin , Borsa İstanbul ’ un sürdürü-
38
rülebilirlik Özen Yükümlülüğü Direktifi , bu ekonomilerle iş yapan şirketlere de bağlayıcı hükümler getirmekte .
Bu ve benzeri direktifler , tedarik zincirinde yer alan şirketlerin ticari faaliyetlerinin insan hakları , çevre ve yönetişim alanındaki olumsuz etkilerine
davranışı alanında yapılan tavsiyelerden oluşmakta . Uluslararası yatırım ve ticaret hareketlerinin artmasıyla beraber , yatırımcıların yasal haklarını sosyal yükümlülükleri ile dengelemek amacıyla hazırlanan rehber , 2000 , 2011 ve 2023 yıllarında güncellendi . Rehberin 2023 yılı versiyonunda , ik-
lebilirlik endeksi çalışmaları , konunun tanıtılması ve özendirilmesi ile birlikte bu konuya önem veren firmaların yatırımcılar gözünde de ayrışmasını sağladı .
ilişkin “ due diligence ” ( bağlamına
lim değişikliği , biyoçeşitlilik , teknoloji ,
göre özen yükümlülüğü , durum tespiti , teknik değerlendirme gibi tercüme edilen ) uygulamalarını zorunlu kıl-
işletme bütünlüğü ile tedarik zinciri uyumu ve üye ülkelerde rehber ilkelerinin uygulanmasından sorumlu
leri de bu alandaki en detaylı yönlendirmeyi sağlamakta .
makta . Özen yükümlülüğü ile kast edilen , şirketlerin tedarik zincirlerinde insan hakları , çevre veya iyi yönetişim üzerinde olumsuz etkilerin oluşmasını önlemek için tüm önlemleri alma ve ortaya çıktıklarında giderme yükümlülüğü . Böylece şirketlerin faaliyet gösterdikleri ülke ve toplumlara karşı belli başlı sosyal sorumluluklarını yerine getirmeleri beklenmekte .
Sorumlu İş Davranışı ile , “ özen yükümlülüğü ” anlayışının şirketlerin risk yönetimine entegre edilmesi , şir-
Ulusal Temas Noktaları için Uygulama Prosedürleri daha kapsayıcı olacak şekilde revize edildi ve uygulama esasları güçlendirildi .
Sorumlu İş Anlayışı ve paralel olarak sürdürülebilirlik ile tedarik zinciri yasalarının getirdiği standartlara uyum için şirketlere yol gösterecek en sistematik ve kapsamlı uygulama araçlarının OECD ’ nin ilgili rehberleri olduğu söylenebilir . Ülkemizin de kurucu üyeleri arasında olduğu teşkilat , uluslararası kalkınma ve iş birliği alanına giren
Ülkemizde de Sorumlu İş Davranışı yaklaşımının ve ilgili rehber hükümlerinin tanıtımı ve sorumlu iş idaresi ilkeleri kapsamında adli olmayan şikayet mekanizması görevlerini yürütmek üzere Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı , Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğümüz “ Ulusal Temas Noktası ” ( UTN ) olarak belirlenmiştir . Türkiye UTN ’ si , OECD ’ deki çalışmaları da takip etmekte , bu alandaki düzenleme ve çok taraflı projelere katkı sağlamaktadır .
ket kültürü ve yönetişiminin önemli bir parçası olarak içselleştirilmesi ve benimsenmesi hedeflenmekte . Bu
hemen her konuda gerek akademik düzeyde gerek uygulamaya yönelik çalışmalarıyla tanınmakta . Nitekim , Çok
Bu projelerden en güncel olanı , OECD İstanbul Merkezi ’ nce yürütülen ve
doğrultuda , uluslararası şirketlerin
Uluslu Şirketlere yönelik sorumlu iş
2023-2026 yıllarını kapsayan üç yıllık
başvurabileceği en önemli rehberlik
anlayışı ve özen yükümlülüğü rehber-
dönemde Fas , Mısır , Ürdün , Tunus ve