Havacılık Tıbbı Derneği - Bülten Sayı 25 | Page 20

2014 Haziran SAYI: 25 UZAY YOLCULUĞUNDA FİZİKSEL YETERLİLİK EGZERSİZLERİ Fiziksel yeterlilik (fitness) egzersizleri, insan sağlığını ve profesyonel performansı destekleyen egzersiz tipleri ve stres azaltma tekniklerini kapsar. Uygun bir fiziksel yeterlilik programı uzay uçuşu dahil birçok aktivitede insan performansını geliştirmeye yardımcı olur. Uzay ortamındaki azalmış yerçekimine bağlı olarak, kemik yoğunluğu, kas kütlesi, kardiyak ve solunum işlevlerindeki azalmayı dengelemek için uzayda her gün yaklaşık 2 saat fiziksel egzersiz yapılır. Ayrıca astronotlar uçuştan aylar önce dayanıklılık, güç ve esneklik antremanları yaparak güçlerini geliştirirler. Kısa süreli alt yörüngesel uçuşlarda bile fiziksel yeterlilik önemli bir rol oynamaktadır. G kuvvetlerinin beyin, kalp ve göğüs (solunum) üzerinde stres ve baskıya sebep olabileceği ve bunun da G kaynaklı Bilinç Kaybına (G-LOC) yol açabileceğinden dolayı fırlatma ve atmosfere dönüş sırasındaki ivme (G) kuvvetlerinden kaynaklanan kardiyovasküler etkiler ticari uzay yolcuları için önemli bir sorundur. Basit yörüngesel uçuş esnasında bile kişinin fiziksel bitkinlik, sıvı kaybı, endişe ve heyecan gibi stres faktörleri varsa, uzaya fırlatma ve geri dönüş sırasındaki yüksek ivmeli G kuvvetleriyle baş etmede vücut toleransı belirgin şekilde azalabilir. Sadece %2’lik sıvı kaybıyla vücudun G-Toleransı %50 düşer! Stresler birikerek sonradan insan performansı ve tepki sürelerini olumsuz etkileme potansiyelindedir. Uçuş ekibi ve uzay yolcuları uçuştan önce streslerini yatıştırmaya yönlendirilir; böylece yüksek G kuvveti, yerçekimsiz ortam, basınçlandırma, termal etkiler gibi güçlü çevresel ve uzay aracından kaynaklanan streslerin üstesinden gelmeleri kolaylaşır. Fiziksel egzersizler aerobik, anaerobik ve esneklik aktivitelerini içerir: Aerobik Egzersizler: Kardiyovasküler dayanıklılığı arttırmaya odaklanır. Bisiklete binme, yüzme, yürüyüş, ip atlama, kürek çekme, ko g